Benvidos


Belvís

Belvís
Seminario Menor de la Asunción - Santiago

lunes, 2 de noviembre de 2009

A MESMA, CARGADA DE BOMBO

     Pensaba que tiña esgotados os lectores do blog, pero Ramón fai unhas preguntas, quizais retóricas, sobre a lingua, talvez para seguir paresticando, pois basicamente coincidimos.

1. Para que usan os vascos e os cataláns a lingua...?
     - Se a utilizan para comunicarse entre eles, como dis, non me parece uso perverso.
     - Outros usos avesos? Non os coñezo, pero desconfío das versións que se oen ou len.
As miñas estadías en Cataluña e Euscadi, ás veces longas e inmersas na vida cotiá, danme pistas para pensar o contrario. Uns e outros sempre se expresaron comigo en catelán. Minto: 12/IX/2009, Salvatierra, Rioja alavesa, territorio euscaldún. Dixen: "Buenas tardes"  ao saír dunha cafetaría. A dona contestou: "Adeus". Ante a mirada de sorpresa dos outros clientes, era establecemento pequeno, contestoulles: "Es que son gallegos".
     - Desconfío de certas campañas  que usan a lingua como arma para defender outras cuestións.

2. A que vén ao caso que se ande racaneando horas asignadas ao castelán...?
     - Nego a maior. Hai tres anos que non piso as aulas, pero unha transformación como a suposta é imposible. Ata setembro de 2006 a situación era exactamente a inversa: a lexislación non se cumpría. Nalgúns casos ata se daba galego en castelán. Non falemos de Ciencias Sociais ou de Coñecemento do medio. E o máis importante, a lingua de relación na escola era o castelán, con alumnos e pais e entre profesores. Neste curso, moitos equipos directivos xa falan sen reparo en toda reunión na lingua cervantina, segundo me din ex compañeiros. Tamén nos Claustros e nas actas.  
     - Repasemos o contexto lexislativo:
. 1978. Constitución española. Artigo 3.
     " O catelán é a lingua oficial do Estado".
     " As demais linguas españolas serán tamén linguas oficiais nas respectivas comunidades, de acordo cos seus Estatutos".
. 1981. Estatuto de Autonomía de Galicia.
     - Artigo 1. " O galego é a lingua propia de Galicia".
     - Artigo 2. "Os poderes públicos de Galicia garantirán o uso normal do galego e do castelán, linguas oficiais da Comunidade Autónoma". 
Son referencias breves, pero fixan as liñas que rexerán as leis posteriores.
. 1983. Lei de Normalización Lingüística (LNL).
     Aprobada no Parlamento galego, con alto valor simbólico e político.
     - Artigo 1. "O galego, como lingua propia de Galicia, é tamén lingua oficial no ensino en todos os niveis educativos".
     - Artigo 12. 3. "As autoridades educativas da Comunidade Autónoma garantirán que ao remate dos ciclos en que o ensino do galego sexa obrigatorio, os alumnos coñezan este, nos seus niveis oral e escrito, en igualdade co castelán".
     - Sempre tiñan maior competencia lingüística en castelán ca en galego, segundo me dita a experiencia.
. 1988. Lei da Función Publica de Galicia.
            Lei do uso do galego como lingua oficial polas entidades locais.
. 2004. Plan Xeral de Normalización Lingüística (PXNL).
     A evidencia de que o devalo social da lingua comezaba a ser rechamante levou ao Goberno a elaborar o PXNL. Participou nel amplo número de representantes de distintos ámbitos profesionais. Aprobouse en setembro por unanimidade de Parlamento galego. 

     No 2005 dicían os autores do Estatuto xurídico da lingua galega (Edicións Xerais):
     "En Galicia, os escasos avances experimentados son a consecuencia evidente do desinterese por realizar ese labor de desenvolvemento normativo que precisaba a LNL".
   Os do ensino sabemos que sempre os alumnos estiveron  moi lonxe de conseguir igualdade no coñecemento do galego e do castelán.

     No 2005, Anxo Lorennzo Suárez publicou:
     "O Goberno da Xunta de Galicia perseguiu en todo momento a finalidade de non xerar ningún tipo de conflitividade social por cuestións lingüísticas. Enfocouse a promoción do galego como un asunto individual e non colectivo, e como un asunto de convencemento e persuación. Foi unha política reactiva e pouco práctica, unha actuación á defensiva".
Cadernos da Lingua. 27. RAG. Anxo Lorenzo é o actual Director xeral de Politica lingüística.

     Correspondeulle ao Goberno saído das urnas de 2005 iniciar o desenvolvemento do PXNL. Os pasos que se deron foron tímidos e escasos.
     Marcos Valcárcel escribiu no 2007:
     "En Galicia chegouse a un pacto razoable plasmado no PXNL. Cando ese plan comeza a levarse a cabo con iniciativas, un sector político do país recúa e ponse en contra. Saben que terán ao seu favor moitas voces ultraconservadoras, sobre todo nas portadas dalgúns xornais de Madrid".

     Agustín Fernández Paz fai esta avaliación da política lingüística desenvolvida en 26 anos (1983-2009):
  • Apoucada no desenvolvemento lexislativo da LNL.
  • Desleixada ou cómplice co incumprimento da lexislación.
  • Incapaz de favorecer a planificación lingüística para conseguir os obxectivos marcados.
  • Pasiva, ou mesmo negativa, na función do liderado do proceso,
  • Excesivamente cautelosa ante os hipotéticos avances do galego.
     O Tribunal Constitucional avalou como lexítimo "un trato desigual, que non discriminatorio, para as dúas linguas oficiais en funnción do carácter propio dunha delas que fai preciso unha acción normalizadora que debe, necesariamente, implicar accións de apoio singularizado".
    Cal é en Galicia o lingua que necesita apoio singularizado?

3. Podemos chegar a que os mozos de 16/18 anos descoñecezan o castelán?
     Creo que non. A lingua que se está perdendo é o galego. Basta esoitar nun parque infantil, á saída dun centro de Primaria/Secundaria, ou nun botellón, para comprobar que case todas e todos falan castelán.
     Os datos da RAG confirman un descenso de 40 puntos (do 60% ao 20%) de galego falantes nos últimos 12 anos (1992-2004). Creo que agora o resultado sería máis negativo para o galego.
     Se descende o número de galego falantes, supoño que aumentarán na mesma proporción os castelán falantes, a non ser que se queden mudos ou pasen ao inglés.

4. Que che parece que en Bruxelas algúns deputados nacionalistas teñan a menos expresarse na lingua de Cervantes? E esixan tradución simultánea?
     - Paréceme que non debo entrar en xuízos de intencións presupoñendo que teñen a menos expresarse en castelán. Porque tamén podería pensarse que teñen a igual expresarse na lingua de Rosalía, como facemos nós no blog.
     - Por que hai que pensar en clave negativa asignándolles aos outros retorcidas intencións?

     - Espero que a historia aclare algo:
. 1992. Cara Europea das linguas rexionais e minoritarias.
     Aprobouse polos Estados membros do Consello de Europa. Ratificouse polo Estado español no 2000.
     Pretende protexer e fomentar as numerosas linguas europeas que están desprotexidas, minorizadas (ecolingüística).
     A  Unión Europea ten actualmente 23 linguas oficiais, pero a realidade lingüística é máis complexa: 60 linguas rexionais e tres alfabetos.
     A incorporación de novas linguas á oficialidade foi e é un proceso longo de negociación política. Pasou de catro a 23 e o proceso segue aberto.
     O Goberno español vén solicitando que galego, catalán e éuscaro sexan declarados linguas oficiais: as que se poden usar nas Comisións e na Sesión plenaria do Parlamento Europeo.
     Para conseguir a oficialidade dunha lingua necesítase unanimidade do Consello da Unión Europea.
     España aínda non o conseguiu, pero si logrou que:
  • Calquera cidadán poida dirixirse en galego , catalán ou éuscaro ao Parlamento Europeo, que debe contestar no mesmo idioma.
  • No Consello de Ministros da Unión Europea e no Comité das Rexións se poidan falar as catro linguas oficiais de España.
     O Parlamento Europeo rexeitou hai pouco o dereito a que os pais elixan a lingua oficial para educar os seus fillos.
     Alabou tamén e aprobou o programa de inmersión lingüística en catalán para Cataluña.

Conclusión:
    - Se os deputados nacionalistas non usaron a lingua de Cervantes foi porque podían usar outra.
    - E se podían expresarse en galego e o fixeron, a tradución non se esixe, xa se pon en marcha por protocolo.
    Pareceríame penoso que o Goberno dun Estado consiga dereitos para as súas linguas oficiais e os deputados implicados non fixesen uso do dereito. En Europa hai que defender os intereses de España; e o plurilingüismo é interesante, é un ben. Ou non? Iso se defende na Carta Europea das Linguas...
    Pedir a oficialidade do galego non é unha utopía, porque hai linguas oficiais, como o gaélico e o maltés, con moi poucos falantes, que tamén teñen outra lingua.
    Acabo de oír o resultado dun estudo, que coloca o castelán como:
     - A segunda lingua materna, despois do chinés.
     - A terceira lingua de utilidade, despois do chinés e do inglés.
O castelán goza, pois, de moi boa saúde. E temos que felicitarnos porque tamén é a nosa.

Gustaríame rematar (de cabeza) con esta mensaxe positiva da Universidade de Vigo:
Quen sabe galego, sabe máis.
+ linguas = + coñecemento + cultura + civilización + liberdade.

                            Eduardo Seco.


    
    
    



    

No hay comentarios:

Publicar un comentario