Xuntanza coa RG, onte:
CARBALLIÑO
Cos amigos do Arenteiro,
refulxindo en nova alianza,
co marco do seu abeiro
e o lustre do rio luceiro,
en Carballiño hai xuntanza.
O xantar está servido:
troitas con sona e lembranza;
tenreira asada e cocido;
polbo a feira, ben servido,
e camariñán de crianza.
Cafés, copas e aguardentes,
doce envolvido na cana,
co pracer dos nosos dentes,
enzoufando bocas abrentes,
i o plácet que en fame afana.
Con Paulino no tratado,
as campas de san Cibrao,
polo salón tan doado,
cos detalles do falado,
fan voar aquel sarao.
Na mesa da presidencia
o Alcalde do Carballiño,
i amigos, de procedencia
varia, coa túa presencia,
Pensando en ti, queridiño.
A grandes da historia implíca
tal cal, Victor Lago Román,
ou Aurelio, ca política,
ou Freixedo, ca botica
do mais ala por talismán.
Bartolomeu de la Peña,
o bispo de Calatrava,
que, misa cantada, empeña,
ó remate, pa quen veña
a escoitar súa palabra.
Cos irmáns Arias Teijeiro
oficiando na asemblea,
i Carballeda, o guerreiro,
loado en botafumeiro,
da filipina odisea.
I González Días, o ilustre,
con Rodríguez, nos cinemas;
desta terra son o lustre,
i nos mundos balaústre,
das pantallas cos seus temas.
Graciñas, grazas, graciñas
ao grande da xuntanza,
que é Marcial, de Camariñas,
i ás xentes destas terriñas
que esquecera na lembranza.
Antonio Puertas
¿ QUE ESTAS A MIRAR… ?
- ¿ Que estas a mirar, o ? …¿ Teño monicreques na cara, ou é que estas a verme fuciño de gato ?
¡ Desvergoñado ! ¡ Lacazán ! ¿ Pensas que esquecín aquela trincada que me deches o ano da fame ?
- Con esas andamos, ¡ e ! ¿ E ti pensas que eu non lembro quen fora o que prendera lume na palleira do amo ? No no esquecín, paisano. Pola túa culpa, morreron dous cadelos palleiráns, pura sangre, fillos do grifón de Baldomero. Por moitas refregas que fagas entre as pernas da señora Basilisa, ti non enganas a ninguén; e menos a min… ¡ Falso ! …¡ Que es un falso ! Tan só estás neste mundo pa que vire coas túas comenencias.
- Arreda de min eses ollos de meigo lambecricas, que cheiras a can mollado. Non desexo aproveitarme de quen está na cadea… que, ¡ por algo será !
Non consinto eses insultos, nin esas parvadas, por que vas levalas de novo… e, ¡ moi duro !
- Atrévete, se podes ¡ pelexo ! Non tes rabos, nin arranque en frío d´abondo pa rompe-la cadea, i enfrontarte a min. Antes, xa terías tragado o carro e mailo arado polo medio do teu rego inxurioso.
Dese xeito, dia si e outro tamén, case que eternamente, caían as maldicións de cans e de gatos polo medio dunha quecida palleira, ata quedar rendidos nun supor reparador, sen que ningún dos dous inimigos irreconciliables, deixaran de mallarse acotío. Marcaban as distancias con mexadas cada vez máis cheirentas, na procura de sinalar os lindeiros nos marcos dos seus niños.
Miradas seme pechadas, choscaban ollos axeitados, segundo as ideas políticas de cada quen.
Un día, co canto do galo, mentres a aurora estaba a tirar polo sol, a aldea estricábase mais guapa que nunca. As brétemas orballadas, empapaban o ceo cunha licencia clara de elixir de cortello, repintando tufos de cores polos miolos enfrontados daqueles peludos veciños. As casas do rueiro, abrían as fiestras espertando dun subversivo sono, que estaba a reparar maldades; invitando a tódolos veciños, a experimentar unhas novas formas milagreiras, que mudarían unha camisa nova dos seus procederes, pa lograr así entre todos, unha vida sen rancores, nin liortas inútiles.
-Mira - dille o can ao seu veciño de palloco- pa que vexas que non son rancoroso, vouche amosar un trato: de agora en adiante, ti, vas esquecer tódolos insultos e tódalas maldicións proferidas pola miña soberana persoa sobre ti; i, eu, dende xamais, volverei a mallarte, nin abrirei a boca nin pa dicir amen, nin moito menos pa maldicirche, nin pa trincarche. En adiante, mexarei no teu cornecho do meu palleiro, dun xeito limpo e decoroso.
E, pa que non haxa dúbidas da miña boa fe, imos ir a cova de Perico- ese, que entende tanto de artes i de leis, i salta por todas elas- pa que compoña unha obriga entre nos. De tal xeito que, se eu racho o trato, ti has ter durante nove meses, media ducia de sardiñas frescas do xeito. E, si es ti quen non cumpre, dásme, durante un novenario, un osiño de tenreira galega da crianza do Belesar.
Pa que vexas que maquinei todo sen maldade, se é que Perico, o raposo, fai trampa, nin ti nin eu imos estar, en adiante, comprometidos en nada do asinado no Trato.
As nosas vellas liortas, non teñen nin xeito nin razón de ser entre veciños civilizados, coma son eu. Xa que estou condenado de por vida a entenderme contigo, a lo menos, que sexa en paz ca Santa Compaña..… ¿ Que che parece, cholito ?
-Moi ben pensado; trato feito.
…Arrexuntados neste solemne auto, pola banda de Laíño: Fulaniño de Tal e Tal, mais coñecido no lugar, co alcume do Estricado… E, pola banda de Lestrobe, Tal para Cal, o Aniñado; acordan: isto, e mailo outro, e o demais ala…
I, en proba de consentimento mutuo, imposto por que si, firma e racha O Punteiro da Carracha;… e, segue asinando, o Rateiro que os Espanta -…Dado onde ten que darse, a tanto polo tanto do tamborileiro, coa presencia do comediante, o Raposeiro.
Todo parecía amarrado coas mil caravillas; e, así foi, durante moitos anos. Ata que, un dia, asomou o fuciño a sogra de Perico, máis coñecida no Penedo, coma a Vella do Trisillo. Alcume que herdou de nai, polos tres apéndices cos que a natureza á tiña dotada: vista aguda con pantalla de plasma; fuciño de radar, con incrustacións de antena parabólica; i, rabo de timón, pa arribar sen atrancos, directa po burato da Area da Vila, cando fora preciso.
…I así, de favorecida, a Vella do Trisillo, refregándolle o fociño do gato, foille con este chisme:
- Sabes o que fixo o teu veciño, compañeiro de catre ?
- Pois, non.
Resulta que, esta pasada noite, el e mailo meu neto ( que- entre nos quede- é un trapallas ) acordaron facelas paces. E, o galopín do meu parente, díxolle que ía agasallalo cunha lebre por día, durante o novenario de San Antón, se deixaba de perseguilo en tempos de caza:
- Ti ouveas polo medio da Toxeira Seca, mentres, eu, lisco pola Xesteira Nova…
Este meu neto, é un zarapalleiro, ó acepta-lo trato… ¡ Mira que querer enganar ao seu amo !
¡ Como !…¡ Que ese fillo sen pai, dixo iso !
-Como cho conto. ¡ Que non saia mais da cova, sen que me leven, se minto !
- Me cago nas galiñas do teu galiñeiro. Ese cabrón, vai saber quen é o fillo da Potranca.
Señor Florencio, chame de seguido a ese Notario cabrón, o Carracha Vella, pa que vaia arranxando os ovos, e o pernil, que asinamos no Trato.
Nin este can, nin este gato, pasamos por iso…¡ Faltaría mais !
¡ Xa estaba a darmo a alma, de que este escribán, fillo de puta, nola ía xogar !
Menos mal que deixamos todo este asunto amarrado e ben ben amarrado… ¡ que si non… !
…E, escoite ben: tráiame, de inmediato, unha ducia de osos de tenreira galega nova da granxa de Belesar ( pa ir facendo boca ); e catro ducias de ovos marelos… e, que non estean chocos. ¿ Vale ? E, pa o meu veciño, pai das miñas carrachas, unha lata de sardiñas medio podres ¿ Entendido ?
- Con tódolos meus respectos, penso que aquí hai un mal entendido. Eu cargo, sempre, coas culpas de todo con razón ou sen ela, malia que, desta vez, o verdadeiro responsable deste asunto, é o teu compañeiro de palloco; quen, pa que non decataras nada, foille con contos á Vella do Trisillo, refregándolle o lombo entre as pernas, tramando todo, a vez que arrapañaba coas sardiñas da artesa.
Non te fíes, que ese que tes ao teu lado, ten unas moi afiadas, e ollos pezoñentos de víbora endemoñada. El, foi quen rachou o Trato con traizón, inventando o conto do raposo contigo.
Con todo aquel barullo, o astro rei, que estivera a pique de ver plasmado aquel acordo na repunta da Amizade, de súpeto, agochou a crista pola carballeira de Lucas, avergoñado, por ter dado, durante tantos anos, a súa caloriña a uns mal criados.
Hai quen di, que, esas chuviñadas da nosa terra, son as bágoas do sol, que está a laiar por unha xustiza entre cans e gatos, e non foi quen de lograr un amaño entre veciños de palleiro.
Antonio Puertas
