Outra aportación da pasada semana á Radio Galega:

XAVIÑA

Eramos once os que arrastrábamos uns pes fumeantes impregnados de terra dunha leira de patacas, que, improvisando un campo de fútbol de mediados dos anos 50, enfrontara a dous contrincantes veciños, como foran o CF Xaviña e o FC Camariñas.

Esgotados, a duras penas escalabamos o carreiro empedrado da igrexa de Santa María, nun día sufocante de verán, onde os gaiteiros non paraban de tocar muiñeiras, coma querendo darnos ánimos; ou, tal vez, coma ríndose de nos, sabedores das nosas andainas e do esforzo titánico desenrolado no encontro daquel dia.

O partido, tiña rematado sen un resultado claro, por culpa dun arbitro acocorado ante os berros dos exaltados seareiros durante toda contenda. O viño e a augardente das festas de Santa Ana, estaban a  condicionar a súa autoridade, véndose forzado polo medo a tomar confusas decisións que puxeron a balanza do encontro patas arriba.
De seguido, tanto estaba a sumar goles no marcador duns, coma a remendar o resultado con penaltis que tan só el estaba a ver.

Con todo este panorama, a algazara ía “ in crescendo “ por parte de tódolos asistentes, quen, apetuñados ao arredor do campo, facíanlle trincar o asubío que non paraba de soprar. Dese xeito tan peculiar de arbitrar, o que lograra fora alporizar mais os ánimos dos protagonistas, que mandabamos as patadas polos aires, e, algunha que outra, pas canelas do “ inimigo “ que tiñamos que bater.

O honor e a honra das nosas camisetas, aínda que variadas e sen color definido, non podía estar condicionado pola nosa canseira, nin pola adversidade dos elementos aos que tiñamos que enfrontarnos. Tampouco podíamos defraudar a cantos compañeiros de fatigas foran con nos dende Camariñas; nin moito menos, a todo un pobo apaixonado, que agardaba noticias da contenda, e, na distancia, estaban pendentes daquel partido de copa ( copa sen viño )

O  cheiro do noso suor, e a canseira acumulada no corpo, pouco podían importar, se sopesábamos a honra da bandeira coa caramiña e o faro, que estabamos a representar.

Rematada a contenda, ninguén soubo, nin sequera o propio árbitro, quen perdera ou quen gañara o encontro. Todas aquelas trafulcadas, quedaron esquecidas con saúdos e  troque de apertas, sen mais lilainas.

Os xaviñáns dispersáronse de contado pa facer cargo das viandas do extraordinario xantar da festa, que estaba a agardar nas mesas; e, nós, cargamos coa fatiga da xeira, mesturando a merda co suor, que escorría pingón polos atallos das leiras.

E, ala pola revolta das Paxariñas, aí vemos a nosa salvación: a carroulana do coche de Pombo- lento pero “seguro”- co seu andar canso e ranqueiro cara a nos, e, co seu típico rostro mouro, envolvido nunha fantasmagórica polvoreira polo medio do fume do seu propio tiro de escape.
Tracaburrando costa arriba, naqueles intres, fora pa nos unha auténtica bala de salvación, que non desexabamos perder.

E, de súpeto, aqueles pés cansos, alixeiraron coma foguetes atolados, cruzando polo atallo das leiras poeirentas de Xaviña, ata chegar a altura do que hoxe é a casa Sara. Algún de nos, lograra colgarse da escaleira d´atrás que levaba recollida, e, sen forzas pa gabeala, aguantou heroicamente parte do baqueteo da viaxe.

Mais, ó subir polas Carballas, un golpe seco dunha fochanca, mandounos a rolos pola cima dos descrocados penedos, deixándonos tesos e sen alento; tendidos todo o longo do que daba a posición de “ cúbito supino” dos nosos corpos.

Espatelados nunha especie de xergón reparador, os nosos xeonllos estaban a sangrar sobranceiros de ardor acumulado nas venas; e, as nosas mans, mostraban as rabuñadas descinchadas enriba daqueles pelouros queimóns, cuns corpos nazarenos aplanados, sen sequera forzas nin ánimos pa erguerse.

A fatiga, apegaba a lingua reseca ao ceo da boca, e o alento apenas atopaba cabida polo burato da gorxa; a propia merda, asomaba descarada no magro do noso coiro, imitando o lustre de Pelé.

Así, estivemos un bo anaco, tendidos no chan, nesa penosa posición. Ata que, a casualidade quixo que pasaran a carón noso un vello matrimonio do lugar, roendo chucharías sobranceiras do Nadal, a quen imploramos, queixosos, que verteran sobre as nosas bocas  unhas pinguiñas d´agua fresca; ou, mellor aínda, envorcaran un bo caldeiro repleto de auga milagreira pa poder seguir andando polo camiño de volta.,,… E, coma non tiñan, por contra, déronnos un polvorón de “ agasallo “… ( Iso foi pa rematarnos ),  malia que o fixeron con boas intencións…

Pasadas todas estas penurias que eu recordo, e, moitas outras que hoxe non podo lembrar, chegamos as nosas casas, xantamos, e, recobrando novas forzas, de seguido, retornamos a Xaviña; naturalmente, andando de novo.

Bailamos e cantamos en boa harmonía todos xuntos, con esa rabeira san da nosa xuventude;  e, mesmamente, escoitamos aquelas preciosas cancións do animador, que dicían: -

-”Alovanta los ogos moguer española y mira que tienes enriba de ti…”

¡ Que tempos !… ¡ Que costumes…!
Pa que, logo, digan os mozos de agora, que están cansos, sen apenas ter comezado o encontro.

Antonio Puertas

CAMINOS RECORRIDOS

Mis caminos recorridos,
hoy los he vuelto a pisar;
eran aquellos caminos
miradores de la mar.

Eran aquellos senderos
 arenas del mismo lugar,
playas con sus mismas conchas,
vientos con su misma mar.

…Hirviendo con su salero
 la misma espuma al bramar,
y, engalanando el sendero,
el mismo piropo al pasar.

Mi alma por ser del cielo
volaba sobre aquel lugar,
por los parajes de ensueño
que tanto me hicieran soñar.

Antonio Puertas.