Esta foi a miña aportación ao Programa da Radia Galega Pensando en Tí, que tivera lugar en Camariñas, a pasada madrugada do Venres.
¿ QUE MAIS HEI DICIR...?
¿ Que mais hei dicir eu de ti ?
¿ Que mais dicir que non dixera ?
Se ti es a cerna que hai en min
...¡ alma túa, que Deus me dera !
Estás prendida nos mares,
ca alma da sal mariñeira,
coas pinceladas nas peles,
...raza nosa, a súa maneira.
Eu Nacín no Rueiro Novo
ca semente desta terra;
eu nacín e xa non morro
porque o teu mundo me encerra.
Alí me encerra e confunde
ca herba do teu camposanto,
mirando cara a Lingunde,
cas mans do Carme por manto.
Manto teu de verdes prados
e de area inmaculada,
mantelo de antepasados
da miña terra sagrada.
Gorecido por San Xurxo,
e a Nai do Monte, que garda,
a bocana do refuxio,
por se o meu barco naufraga.
Velaí teño o mar de Reira,
e o Castelo Soberano,
cos fachos pola ribeira
do noso faro Villano.
Teño festas e romeiros,
e peixe brincando na ría,
patacas de San Xurelos
e alboradas dun novo día.
A tódalas horas han vir
puntillas de Camariñas,
a lembrar co seu tinguir,
que, do pano, son as raíñas.
¿ Que mais hei dicir eu de ti ?
se ti es a voz que me berra,
se non son eu quen vive en min
que é a xerme da túa terra.
Antonio Puertas.
Xogando a tornela, deixei miña terra,
xogando a tornela e cruzando as espadas,
co aro, o trompo, ou a raia-despois da posguerra-
e cos meus tira croios, ¡ que tantas pedradas... !
Xogando a tornela e as mozas a raia,
cos meus amoriños ¡ que tan ben brincaba !
e a buxaina viraba debaixo da saia,
nos pes da meniña, que alegre cantaba.
Por aqueles tempos de feliz infancia,
os soños voaban nunha bagatela,
metidos nos xogos da nosa herdanza,
bailando “ Carmiña, Carmiña, Carmela
...con zapatos brancos e medias de seda “
Deixei esta terra que non tiña cancelas,
cun inmenso mar de ovellas de seda,
sen coto a infancia, nin olliños pa velas.
¿ Que mais hei dicir eu de ti ? ¿ Que dicir que aínda non dixera...? Se deixei miña terra coa “ Milagre da Xesteira “,...a carreta polos aires e a San Francisco colgado dun pino no medio da borraxeira.
Deixei os salseiros da Perica, nos mares de Lingunde, na Punta Ancha e na Arnela, ateigada de polbos da nosa terra. Deixei a ruta dos mares, camiño de Reira...e, a Tuno, o canciño inseparable das miñas xeiras. Aturei os ocos das pisadas da Virxe do Monte, co suor dos grolos de viño santo, traendo e levando recados de don Ramón, o cura mais despistado da posguerra.
Deixei a Batalla que nunca houbera, coas espadas escachizadas nas rúas sementadas de pedras . E as tropas de Finito, en franca retirada, co rabo entre as pernas e as espadas en alto, dende a cima do Campo.
Deixei o Caruncho nas leiras, e o chumbo na Praia,... e, xa, nunca mais puiden mercalas entradas po cine Rialto, nin cantar con Pedro Infante ou con Xurxo Negrete, a peito aberto : “ hai Jalisco no te rajes, me sale del alma gritar con ardor “ ...... Aínda que, coma lle está a acontecer ao amigo Totis, de aquel gran chorro de voz, tan só nos quede un “ chisquete “ A trama da película, resumíaa a señora Erundina ( q.e.p.d ) en tres palabras: “Digna de ver “
Deixei ao Señor Mariano da Cabreira, escorrentando el soíño no Adro a manadas de trasnos, couceando cunha farrapenta pelota de trapo...E, bailando, a todo o meu pobo ó compás da Raspita, baixo o son das badaladas, que estaban a marcar os saltiños das beatas; mentres, persignándose, dicían sobre a marcha: o que hai que ver e oír nestes tempos modernos...estes rapaces son o demo.
Deixei o campo santo, co noso Señor e co demo empeñados nunha partida de figos, cos espíritos das noites en disputa: un para min, e outro para min... un para ti, e outro para min...
E, alí quedou aquel solemne bautizo xitano, diluído no devalo do regato da Rega, até morrer coas palabras do vello no mar insondable: “ Yo te bautizo en este riguero, pa que seas ladrón y ligero... “
E, deixei coa palabra na boca, ao meu amigo Paco de Roque, cando xa estaba a pique de desmontar en fase terminal, con probas de tinto e saltos de ra, de que Colón non fora madrugador; posto que estaba amocado nas bodegas da Pinta en compaña dun batracio, oriúndo e criado na Furna dos Sapos, marcando os compases dos tombos de mar cos aloulalas na gloriosa carabela e na taberna de Braulio, co tinto da colleita dese ano.
E, alí quedou para sempre Xosé do Joriño sentado no seu despacho, coa mensaxe dun parte de guerra que, Don Tomás Artaza, lle trouxera a escape: “ Hai, Pepiño, isto si que é un bo fracaso...”
E, ao Práxedes, prendendo mechas no Curbeiro, pa pescar ollomoles por fora da Barca. E, logo, atracar cun farrapento trapo branco, bandeando sen control polo peirao adiante.
E, á nosa incomparable Semana Santa, ca cabicha colgando nos fociños dos xudeus, tal día coma hoxe. E, deixei, a medias, aquela enquisa do crego, sobre quen matara a Xesús Cristo... Non houbo ninguén que ó soubera- nin Manoliño, con ser o mais listo - Tan só escoitouse un intrigante comentario polo templo: “ non llo digas, fillo,... non llo digas. Quen queira sabelo, que vaia o seminario “
E, as merecentes loanzas ao meu traxe de pantalón chanchullo e gorra de viseira...” Mira que si va chulo, que hasta la chaqueta le da por el culo “
Pendentes quedaron, tamén, as derradeiras cagadas na Carnicería - medidas en brazadas i en quilos - agardando o veredicto dos mais espertos do Concello, en temas la mar de complicados.
Deixei esta terra miña no touporroutou do coche de Pombo, ranqueando polas Carballas arriba, pa cruzalo meu espírito enchoupado de sal, cara aqueles mundos, retratados tan só na miña fantasía.
Mundos tan distintos aos nosos onde moitas destas historias, non teñen sentido mais aló dos nosos rueiros.
Aínda que eles, sen dúbida, tamén tiveron idénticas batallas que nunca foron ,..e xogaron a buxaina, a mariola, e ó aro... Historias axeitadas a esta Galicia nosa, eterna e misteriosa, de meigas e de trasnos, de curandeiros, de galáns e de xitanos.
Terras de Carnota onde, aínda hoxe, están a rosmar no meu sentido aqueles lategazos dos tombos na area, furando os meus soños de rapaz nas noites de invernía.
Terras de Teixeiro, onde o paisano mercara unha radio, á condición de poder escoitar a Manolo Escobar...- Ante todo, garantía de calidade -
E, por fin, aquela tartana aboiada, ranqueando polas Carballas, amarrou firme ao peirao da miña segunda patria: Abegondo. Alí, no lugar de Beldoña, atopei ao meu amor a beira do río Mero, dormente nunha cuncha de nácar, con catro perliñas da madreperla, agardando a que un fado encantado, espertara cun bico na illa de A Toxa a uns ollos verdes coma o mar, con corazón de terra a dentro.
Terra nobre onde, dende entón, están a tintinar as campás de San Antón, xunto coas cereixas cascabeleiras do San Xoán, pa que, os labregos, poidan facer un alto nas labores e secar o suor,... namentres escoitan, por un instante, no medio dunha selva de piñeiros rumorosos, o resón infinito do Vilán de Fora.
¿ Qué es el tiempo ?
Una medida añorada
que se cobija en el alma,
de recuerdos y mentiras,
de verdades… y de nada.
Aún fue ayer, que en La Toja,
buceando, nada buscaba,
y un resplandor en la arena
me cegó en medio del agua.
Brillando, he visto un tesoro
envuelto en concha de nácar,
me cautivó su belleza
al asomar su mirada.
Y esa mirada cautiva
en medio de aquellas aguas,
pasados los años me dio
cuatro perlitas de nácar.
El tiempo, sueño en olvido,
que guardas dentro del alma,
no se sabe lo que oculta
en medio de lo que es la nada.
Antonio Puertas