De memoria

 

“Todos se queixan da súa memoria, pero ninguén se queixa da súa intelixencia”

François de la Rochefoucauld.

Quizais teña razón este francés do século XVII, alomenos entre os que superamos os 60 cucos.

É curioso, porque a memoria é a facultade máis fácil de suplir: cunha nota de compra para o súper; cunha axenda, de papel ou electrónica; co teléfono ou co ordenador, que ten memoria RAM e mais doutro batracio que non lembro. Acabo de queixarme da memoria, sen querer.

A intelixencia, pola contra, non é doada de substituír, basta tratar cun ordenador, a máquina máis intelixente, para comprobar que absurdo se pon ás veces.

Máquinas humanizadas / humanos robotizados

Lendo información sobre investigación biométrica, entroume a dúbida de se camiñamos cara a máquinas máis humanas ou se nos estamos volvendo humanos robotizados. Pode que coexistan as dúas tendencias como metáfora paradoxal da actividade humana.

De feito, cando alguén che cae ben, conectas con el.

Cando algo non che interesa, desconectas.

Se algo te cabrea, acéndeste.

Se che tiran do xenio, aceléraste.

Cando es bo en algo, es unha máquina.

Cando estás tolo ou fas tolerías, fáltache un parafuso.

Se fas un disparate, crúzanseche os cables.

Se estás eufórico, estás coma unha moto.

Unha muller guapa está coma un tren.

Se camiñas de présa, pareces unha bibicleta.

Se paseas rápido, diche o/a acompañante: pisa o freo, chaval.

Se comes moito, es un muíño.

Se rebates con argumentos contundentes, es unha apisoadora.

O director de algo é o seu motor.

Un pesimista está desinflado.

Se cambias de idea, mudas o chip.

Cando te concentras, estás enchufado.

Se estás esgotado, non tes pilas.

Un impotente non ten batería.

Dise de certos homes que perden aceite.

O cerebro é un disco duro.

As orellas son antenas (parabólicas as do príncipe Carlos).

Se non entendes algo, non carburas.

Se todo marcha ben, vai sobre rodas.

Se consegues un traballo grazas a alguén, é por enchufe (trifásico nestes tempos).

Non vas ao médico, tes cita  na ITV.

Estás enfermo? Non, é unha revisión de chapa e pintura.

Ante unha impertinencia dicimos: Non me toques as buxías!

Hai máquinas que teñen función renal.

Úsanse mans e pernas ortopédicas.

Engraxamos as articulacións artríticas con 3 en 1.

Moitas actividades realizámolas automaticamente, con piloto.

Algúns corazóns laten con marcapasos.

Implántanse corazóns artificiais.

Tentamos curar contracturas musculares e pinzamentos con estimulación eléctrica.

Representamos unha idea brillante cunha bombilla acesa. 

Transmitimos enerxía positiva ou negativa. Somos positivos ou negativos, coma os polos dun imán ou do fluído eléctrico. Hai casos de trastorno bipolar.

A linguaxe non é neutra. As palabras son femininas; os palabros, masculinos. Os exemplos son simples metáforas ou expresan inconscientemente unha realidade?

Hai uns 30 anos que Steven Spielberg se adiantou con El chip prodigioso a un mundo que está aquí, o da micro-robótica e da nano-robótica, con experimentos que parecen de ciencia-ficción.  Paralelamente aos trasplantes de órganos vivos, fabrícanse partes artificiais do corpo, repostos humanos: próteses oculares, corneais e de mama, implantes cocleares, marcapasos de corazón, corazóns artificiais, bombas de insulina, vasos sanguíneos sintéticos e articulacións artificiais. Pero a bioloxía tamén pode sintetizar vida nun laboratorio, como o xenoma completo dunha bacteria, no 2010, a partir de produtos químicos de bote. Os enxeñeiros da vida poden crear material xenético dun ser vivo. A vida artificial poder ser unha realidade; dun laboratorio poderán saír enxendros que antes non entraran, como escravos humanoides robotizados. Poderá tamén o bioxenética extraer o xen/cromosoma da violencia que nos afecta aos humanos de toda a vida?

Hábitat espialidoso     

Necesitamos a memoria para recordar os contrasinais (na mili Santo y seña), na cibernética PIN e PUK. Cun contrasinal podo abrir o ordenador, entrar no blog e no correo electrónico, abrir portas, sacar/meter cartos nun caixeiro ou consultar os mevementos, entrar na páxina de Mundo Senior (Imserso) ou imprimir unha tarxeta de embarque. Vivimos baixo a sombra sospeitosa dos contrasinais, chiscadelas ao segredo, que me dan seguridade e confianza como o resgardo dunha consigna. Vivimos nun hábitat infestado de virus e espías. O ordenador deixaría de funcionar sen programa antivirus. Hai programas de interceptación de contrasinais que tentan descubrir os nosos segredos con guerreiros troianos tan valentes coma o Eneas e o Héctor da Ilíada.

Para non cargar a memoria con tanto PIN e facilitarlle o traballo, hai quen unifica todos os contrasinais das tarxetas bancarias, do correo electrónico, do teléfono… Quizais deixen a personalidade  plana, sen curvas secretas, ademais de facilitarlles o traballo aos piratas informáticos.

Benvida, pois, a investigación biométrica, a máquina humanizada, case humana, que nos recoñecerá co seu frío ollo de vidro. Porque calquera segredo é moi fráxil; calquera contrasinal é odioso porque nos fai depender da memoria. Se algún día a memoria se esfuma, que será dos nosos PIN, da nosa vellez desmemoriada?

A memoria está desprestixiada, referímonos despectivamente a un estudante chapón, admiramos outro con sobresalientes e poucas horas de estudo. A pesar desta tendencia, a memoria interésanos moito, porque dela dependemos, da memoria individual e da colectiva ou histórica.

Memoria colectiva

O mesmo Franco potencioou a memoria histórica. Foi o primeiro en pedir un censo de desaparecidos da guerra, o primeiro en encargar a expertos un protocolo de exhumación, e o único en preservar por lei fosas comúns, para que nunca se puidese construír sobre elas. Múltiples leis, decretos e ordes publicados no BOE desde 1936 mostran a preocupación de don Francisco por honrar as vítimas da guerra, mortas “gloriosamente  por Deus e por España”.

Tamén quixo atender as aspiracións dos familiares de recuperar das fosas comúns os corpos onde xacían. Cunha lei de maio de 1939 facultou os concellos para non esixir os impostos que “gravan inhumacións, exhumacións e traslados de cadáveres, vítimas da barbarie vermella, obedecendo á verdadeira necesidade de render a última homenaxe de respecto aos restos queridos de persoas asasinadas en circunstancias tráxicas ou mortas na fronte”.

Outra Orde de 1940 publicaba o modelo de acta de exhumación, que incluía a expropiación temporal dun terreo, cando os restos estivesen en fincas privadas e a declaración do lugar de “terra sagrada”.

Tamén se concederon xenerosas pensións ás vítimas, que terminaron formando unha elite de vencedores.

Por falta de memoria non se acordaron das vítimas do outro bando, do bando non golpista, do que podemos coñecer retallos no libro de Cátedra  Las cartas de la Pirenaica. Memoria del antifranquismo.

Recórdavos isto unha lei máis recente  ou xa perdemos a memoria do máis inmediato?

Ian Gibson define España como “un país amnésico que non recoñece a súa historia”.

Pero saímos gañando, segundo Henrique Rojas:  “A felicidade consiste en ter boa saúde e mala memoria”.

Por desgaste da neurona

esquecemos o inmediato.

Caso grave o da Borbona,

sen memoria de socato.

Máis penoso é esquecer

a historia do franquismo,

botar a lingua a pacer

vestidos de triunfalismo.

 

Saúdos  e devotas procesións.

Eduardo.