SANTA CATARINA E SANTO ANDRÉ

A San Andrés de Teixido

irá de morto

 quen non foi de vivo.

     O 30 de Santos merece un comentario especial por ser a onomástica de dous Andreses da Quinta (Vilariño e Amboage). Felicidades para os dous! Seguindo o exemplo de Rafael dedícovos  Yesterday, que tamén é un clásico, asinado polo mesmo Ringo. Santo André ou Andrés é o titular da parroquia de Vicente Bretal Sande, que nos acolleu hai anos na convivencia de setembro, e Andrés é tamén un dos bos filósofos-teólogos galegos.

     Santo Andrés de Teixido (A Régoa) é un santuario mítico. A lenda explica que chegou André por mar ao lugar de Teixido, que desembarcou e que a barca se petrificou: penedo coñecido como a Barca do Santo.

     Outra versión conta que chegaron Xesús e Pedro (irmán) a Teixido e atoparon a André deprimido, morriñento e envexoso de Santiago, por ser patrón dun lugar tan afastado que ninguén ía visitar. Xesús compadeceuse e prometeulle unha romaría que só desaparecería coa fin do mundo: a ela irán todos, de mortos se non foron de vivos; e quen vaia sete veces acadará a salvación eterna.
O morto pode ir transmigrado en cobra, lagartixa, sapo, lagarto ou paxaro, que se camiña cara ao norte, é sinal de que esa alma vai buscar a redención.
Outros defuntos reciben a axuda dos vivos: a Teixido chegan autobuses con asentos baleiros, reservados por algún familiar para a alma dalgún devanceiro.
     San Andrés de Teixido é santuario :
- De morte: hai ofrendas de ataúdes.
- De saúde: mentres se tiraba unha pedra ao tellado rezábase:

San Andrés, unha pedriña,

para o ano que vén

voltar sanciña.

- De amor: mozas e mozos acoden para atopar compaña e buscan (mercan) a herba de namorar.

     Este lugar máxico foi cristianizado, como tantos outros, pois era lugar de peregrinación para participar en ritos pagáns, precristiáns, relacionados coas pedras, coas árbores e coa auga.

A relixión dos druídas compartía co cristianismo a existencia dun Creador invisible e a inmortalidade da alma. Teixido puido ser, antes do cristianismo, unha especie de Meca pagá.

    

     Santo André ten moitos puntos de conincidencia con ritos e cultos da relixiosidade celta:

- Santa Ana de Bretaña.

- San Patricio de Irlanda.

A ambos os dous santuarios van tamén de mortos os que non foron de vivos.

Algúns santos chegaron tamén a Irlanda en barcas de pedra.

A peregrinación a Teixido tiña un rigor penitencial impresionante: ir a pé, baixar a costa de xeonllos e pasar tres días de xexún. Isto evoca o Purgatorio de San Patricio en Irlanda, no que desde o século XII os irlandeses poden substituír con penitencia voluntaria en vida a penitencia forzosa despois da morte.

A barca de pedra tamén se repite na Virxe da Barca de Muxía.

Santo André é titular de 73 parroquias galegas. Os de Teixido celebran a festa o 8 de setembro.

     Pasou o 25 de Santos, festa de santa Catarina, que tamén celebrabamos con solemnidade nos anos de Filosofía. Catarina era natural de Alexandría e a tradición asimilouna a Hipatia, célebre filósofa pagá, e fixo dela a Palas Atenea cristiá. Coa protagonista de Ágora volverei noutra entrada.

Cóntase que coa súa sabedoría Catarina venceu dialecticamente a 50 sabios de Alexandría, que se converteron ao cristianismo. Ela, sendo rapaza,  fora convertida ao cristianismo por un ermitán.

Tamén se di que rexeitou casar co emperador Máximo II, polo que foi castigada e martirizada con saña. Foi librada de morrer de fame grazas a unha pomba que lle levaba comida á cela. Librada de morrer nunha roda dentada grazas a un raio que destrozou a roda e deixou cegos os verdugos.

Finalmente, morreu decapitada, pero da ferida manou leite en vez de sangue.

     Santa Catarina é patroa dos filósofos, dos teólogos, do Tribunal da Rota e de numerosos gremios medievais que usaban a roda no oficio. Tamén da morte repentina.

É titular de tres parroquias. A reforma posterior ao Vaticano II eliminouna do calendario litúrxico universal.

A outra santa, Catarina de Siena (século XIV), celebra a festa o 29 de abril.

     O 25 de novembro comezaba para os druídas o ruis, o  mes do sabugueiro, o último dos 13 meses máis un día nos que dividían o ano. Era o inicio da fin, o período no que o Sol chegaba ao solsticio de inverno para volver a crecer até San Xoán. Este  día desmesado encaixaba os días para que 13 meses de 28 días sumasen 364 días + 1 = 365. Era o Día sen nome. Coa cristianización  pasou á véspera de Noiteboal.

Co calendario posterior o sentido deste día trasladouse ao tempo intermedio entre o último día do tempo ordinario e o comezo do advento.

O mes estaba baixo a protección do sabugueiro, sabuco, sabugo ou bieiteiro; as ramas do cal se bendicían o día de San Xoán.

     O sabugueiro ten propiedades diuréticas, diaforéticas, laxantes e emolientes, que foron aproveitadas en Galicia para elaborar receitas medicinais.

     O sabugueiro comparte propiedades máxicas entre os galegos, os rusos e os bohemios para rexeitar os malos espíritos. Quizais sexa o forte olor  o que o converte en amuleto odorífico, en forma de bastón ou

introducido nas rendixas das casas  a véspera de San Xoán.

                                  Eduardo Seco, Ringo.

ACORDANZAS E RESPOSTAS

Amigos todos: Estamos no penúltimo día do mes. Bendito sexa o mes que empeza por Santos e termina por San Andrés. Aproveito para mandar un disco dedicado aos Andrés-es:Vilariño e Amboage, se hai algún mais tamén, no día da súa onomástica. A peza sería o Aleluya de Hendel co que nos espertaban os días de festa. Que sexan moi felices nese día, na compaña dos seus Que o celebren moitas veces e que a saúde non falte. Cos mellores desexos¡

Seguindo coas acordanzas metémonos xa no ano 1962. Ano en que comeza o Concilio. No Outono dese ano. No verán pasamos por uns exercicios espirituais de varios días. Aí empezamos a perder compañeiros que escolleron outros camiños. Había que pensar se valía a pena seguir. Axudoume un libro que se titulaba “Llamada” que eran unhas conferencias que dera en Comillas Cardinj ,fundador da JOC e que falaba da necesidade de que a xuventude obreira volvese a Igrexa. A min aquela idea de servir de instrumento para que os obreiros se acercasen a Igrexa pareceume que valía a pena e pasei para San Martiño.

Para hoxe de acordanzas mais nada. Hai que ver o Barsa-Madrid. Seguirei que tempo teremos. Aproveito para comentar algunhas cousas:

Ao amigo Senín,para que non me cualifique de indisciplinado, voulle a responder algo ás cuestións sobre as que me pide que o faga. Non o farei coa precisión metodolóxica que ten Eduardo

E encomiable .Agradézollo persoalmente. Utilizo,como base documental, algunhas intervencións que leva feito sobre a lingua noutros foros nos que participo. Como ademais cita as fontes non imos ter problemas coa propiedade intelectual. Grazas por facerme de documentalista.

Meu querido amigo: (como nos chamaba o profesor de Historia que alcumabamos como Platero.) Respecto as “quaestiones disputatae “xa sabes que se chama a aquelas sobre as que non existe consenso na Igrexa, non so entre os cregos,entre os teólogos que son os que “per se” saben mais desas cousas, senón incluso entre os bispos. Non son dogmas de fe. Non son das que, segundo o Concilio Vat. I “deben creerse con fe divina y católica …, por que no están propuestas por la Iglesia para ser creídas como divinamente reveladas” (Denzinger-Hün. 3011). Nisto creo que hai consenso entre todos os que saben de Teoloxía.

O que pasa é que o integrismo e ultraconservadorismo, hoxe é tan grande na Igrexa que se non queres que te ameacen coa excomuñón ou con que es un pecador público e che neguen os sacramentos ninguén se atreve a dicir o que pensa. Refírome ao comezo da vida, células nai, celibato. anticonceptivos,acceso da muller ao sacerdocio etc.... Para ilustrar isto que digo lede o Pais de hoxe que trae unha reportaxe na páxina Central. Remata contando o que lle pasou ao Cardeal Bueno Monreal cando lle quixo expor ao Papa, xunto cos cardeais alemáns, os problemas da falta de clero,do celibato e da inxente cantidade de dispensas sen tramitar e mandouno calar . Como lle apelou a conciencia respóndelle que a del como Papa era obrigalo a saír do despacho. Aos poucos días doulle un infarto e abandonou o cargo.

O que vexo con claridade ,como inminente e que posiblemente, se vivo 15 ou 20 anos mais, o vexa, a pesar do que di Andrés do percorrer do tempo para a Igrexa, é que a muller acceda ao sacerdocio. Tempo ao tempo.

Vou lixeiro porque logo vai ser a hora do partido. Entre paréntese. (Que gran pais e Cataluña. Con independencia do que pense cada quen. Podedes pensar que un día se puxeran de acordo para facer un editorial conxunto: A Voz de Galicia,A Opinión, o Ideal Gallego, O Xornal,Galicia Hoxe, El Correo Gallego, Diario de Arousa, Diario de Pontevedra, El Faro de Vigo, La Región. El Progreso de Lugo e Diario de Ferrol e ademais todos os sindicatos, asociacións empresariais e mais institucións?.Iso pasou en Cataluña. Visca o Barsa¡)

As restantes xa terei outro día, se cadra, tempo de volver a elas. Polo medio da semana, se hai vagar escribiremos algunha cousa mais. Saúdos a todos. Rafael

PARÉSTICAS DE OUTONO (SENIN)



Amigos do 57:



Teño que estar agradecido porque Eduardo acábame de aportar outro capítulo para o libro de Galego que estou confeccionando desde que Rafael me mandou o primeiro coas normas RAG. No obstante esta vez non lle poido poñer o “nemine discrepante” e voulle faer algunhas apostillas, cuias réplicas aproveitarei para mais capítulos se non aburrimos o personal.



Amigo Eduardo: as miñas ocurrencias non teñen nada de retóricas en ningun senso que lle da o diccionario Cumio a esta verba a o meu entender, son recollidas da rua e do sentir popular-vulgar no entorno:



1.-Linguas vasca e catalana: outros usos adversos?

¿Pódese considerar non avesas as respostas que lle dan, por exemplo,nos tribunais de xustiza os presos vascos os xuices? E certos berros nas ruas en manisfestacións diversas, que non son eu capaz de reproducir na sua literalidade,pero que todos escoitamos?



2.- Racaneo das horas destinadas o castelan.....



- Nestas autonomias, hai cursos de primaria e secundaria que dan todas as matérias na língua vernácula: é legal? Cúmprese a normativa?

- Em Cataluña racaneouse abertamente a sacarlle horas o Castelán no ensino en pro do catalán..non sei se o conseguiron ou non....

-Algún establecemento comercial foi sancionado por rotular em castelán..

- E que me dis da última esixencia da tradutor do Catalán o Castelán na xustiza.



Así que non se pode negar a maior.



3.- Os diputados nacionalistas en Bruselas.....



Cando ocurreu un dos casos, o intervinte era Camilo Nogueria (enxeñeiro e economista, non como Roldán), e como daquela no protocolo da câmara no figuraba o galego, o diputado fixoo en Portugués que si figuraba.Esto no é marxinar innecesariamente o Castelán?. Non me parece un xuizo de intencións nin pensar en clave negativa.



4.- O plurilingüismo e un ben , unha riqueza…?



Moita xente pensa que é un castigo bíblico ( a torre de Babel da historia sagrada). Me parece que en 2º de BUP había cinco lenguas: castelán, inglés, latín, galego e francés (EATP opcional), ¿no che parece unha esaxeración? Sin embargo en todo BUP e COU podían pasar cun só curso de Física e Química. No actual bachillerito non sei como anda a cousa.C.J.Cela dixo en certo momento que dentro de mil anos só se falarian no mundo catro idiomas: Inglês, Chino, Castelán e Árabe.

Non estaria mal Eduardo, que nos explicaras porque hai tantas línguas no planeta.... para outro capítulo do libriño que dixen antes (pregunta inocente).



Conclusión:

Eu xa sabía que ti emites xuízos intrinsecamente bos e xenerosos, pero a realidade, as veces, parece intrinsecamente perversa, será que o gato escaldado escápalle a auga fria?

Em todo caso as tuas opinions merecen estar nos libros de texto e grazas por anticipado.

A ver si alguén mais da quinta se anima a votarme unha man neste difícil papel de “avogado do demo” (abogado del diablo).Moito obrigado tamén polo orden e numeración das respostas.



Amigo Rafael:



Ti parecesme mais indisciplinado, mira como Eduardo contesta punto por punto.....1,2,3,....ti empezas con Samain en gaélico, a moza dos ollos azuis, os calacús das Rias Baixas,...etc etc..



Qousque tanden o de :



- Questiones disputatae.

- Nihil violentum durabile.

-Nunquam contra natura.

-La causa de la causa es causa del mal causado.

- …………………etc.

¿Ou teslle medo o nihil ostat potest imprimatur ou a inquisición do século XXI? Como dixen no anterior comunicado podes comentar i extrapolar a discrección que o foro non se vai escandalizar, hasta me parece (perdón póla expresión) que padece de certo “autismo”(retiro a verba).



En canto os libros de texto de Sociais e de Historia e mesmo os novos libros de carreira os que te refires na tua resposta a Xosé Luis (o rubio) debo decirche, sin que elo sexa dogma de fé nin a última palabra:



1.- Obviamente eu non os lin todos pero si algúns e si acaso con certa superficialidade, pero na maioria observo os mesmos ou parecidos defectos que se podian atribuir os de hai 40/50 anos, solo que de signo contrario e decir como se foran escritos pólos que non puideron gañar a guerra, non souperon, non foron capaces ou cadroule así,e si non dime:



a) Como chegou a 2ª república (14 abril) o poder? Porqué procedemento democrático?

b) A quen se lle ocurre producido o levantamento militar:



- Disolver o exército e entregar armas o pobo,(esto non se lle ocurre nin o que asou a manteca co dedo).

-¿como se xustifican na práxis republicana feitos de fusilamentos masivos e indiscriminados coma os de Paracuellos de Jarama?

-Ante asasinatos de clérigos,bispos relixiosos/as polo feito de selo,desenterramentos e mofas de relixiosas en Madrid,venganzas,incêndios de edifícios e templos e outras barbaridades,mirar para outro lado e facer que non se vê....

Por esto precisamente a Igrexa da época falou de cruzada, e vaya si tiña motivos, por eso se refuxiou xunto a quena protexeu,(aunque 30 anos despois lle pesara como lle pasa as esposas infiéis).

Eu tamén asistin a presentación do libro de Alonso Montero “Cartas de republicanos galegos....” e, mutatis mutandis, podíase escreber o mesmo ou parecido desde o outro lado (babor e estribor dí eduardo), só fai falta unha persoa co xênio e inxenio do magistral profesor.





2.-Probablemente a República como forma de estado sexa a menos mala (ou si queres a mellor), porque a auga pura está no laboratorio e non serve para beber,pero as duas experenzas republicanas en España foron sencillamente nefastas, non hai mais que ver os resultados...



Eu non xustifico o chamado movimento, pero é que llo puxeron a güevo e o que é peor:viano vir e miraban para outro lado ( a ver si pasaba como ca Sanjurjada ou o de Fermin e Galán ).

Estas parésticas non son miñas,escoiteillas a xente moi leida ( e contemporáneos dos feitos) en historia, dereito e outros saberes.......



-Franco non estaba chamado a ser Xefe do novo Estado, eran Sanjurjo, Mola e lagún mais os mellor capacitados, a casualidade fixo que o 1º morrera em Lisboa o principio e o 2º no porto da Brújula (Burgos), e él estaba atento no punto de mira e entrou,loitou e venceu, mais pólos erros dos outros que pólos méritos propios. Agora naide lle pode negar astúcia,sagacidade, perspicácia e unha gran crueldade, sobre todo na postguerra (entre outras lindezas) pero.....



¡Quen sabe o que lle tem pesado a algún dictador contemporáneo e posterior a él non haber feito como él, sobre todo no tocante a entregar o poder, por exemplo Pinochet ou o mesmo Perón na Arxentina dos anos 50.



O primeiro mandouse incinerar para que no violaran despois de morto e o segundo profanárono varias veces na tumba.



-Un militar no pode ir a unha guerra a ver que pasa, ou a velas vir, tem que ir a vencer ou a morrer (así de claro) se non vai equivocado.E aquilo de “em último caso a dónde nos retiraríamos? A resposta é: o cimeterio. Franco de polemoloxía debía saber algo.Seguramente terán que pasar os 200 anos ou as cinco xeracións que falamos aqui para deixar as cousas mais achegadas a donde corresponda. Despois da Sanjurjada(1932?) este pediulle a Franco si o defendía, Franco negouse e díxolle: “general, se ha ganado Ud el derecho a morir”.



- Dí o ben querido e recordado JJ Cebrián, nun dos seus pasaxes:

“Las noticias históricas de todo tipo son mas o menos probables, jamás absolutamente seguras” (pax 30, los relatos….. ITC-2008).



Amigos Puertas, Fernando Ledo, e demais, moi ben, moi ben as vosas aportacions.Eu xa me confesei con Eduardo sobre o galego, e absolveume, díxome mais ou menos: as tuas faltas non teñen importancia (vaite e non peques mais).entendese perfectamente o que escribides.Cos mestres teño que ir o Diccionario Cumio frecuentemente.A lengua e un medio non un fin.

Adirome os recordos e parabens o mestre Miret Magdalena que xa fixestes alguns, que ademais do que dixestes moi bem, tamen era químico (lic). Eu coñezo a quen por aquilo das ultimas causas que se dicía en filosofía, pasouse a química por aquiloutro de averiguar de que está feita a materia mais intimamente. E tamén podemos recordar que outro sábio (Severo Ochoa) dixo en determinado momento: “al final todo es física y química”. ¿quén se atreve a meterse con esto?.



E deixovos xá, cun pensamento de Hermínio Barreiro, mestre de Dorrón (San Xenxo):



“ A vida e unha sucesión indefinida de problemas que hai que resolver.E iso somos nos: seres problemáticos que temos que resolver problemas cada dia.





Saúde.....adeus





P.D. Vou moi retrasado nas miñas respostas, xa irei contestando a medida que a miña escribana teña mais tempo.

REPRESIÓN LINGÜÍSTICA. Exposición.

A nosa lingua

é a miña.

     Despois do serán festeiro con arrecendo fogareño de castañas, comparto ideas dunha exposición aberta na Biblioteca Pública de Pontevedra:

Crónica da represión lingüística

     Reproducirei algúns textos e non farei comentarios para non ensombrecer a luz cegadora e ferinte dos mesmos. Abrangue textos de 1717 a 2008.

     O galego, ademais de falarse en Galicia, utilízase tamén:

- No occidente de Asturias; uns 45.000 falantes. 

- Na provincia de León (nos Ancares e no Bierzo occidentais); cerca de 30.000 falantes.

- Na provincia de zamora (As Portelas); uns 2.000 falantes.

- Na provincia de Cáceres (Val do Ellas): 5.000 falantes.

- Nas comunidades de emigrantes galegos distribuidas por España, Europa e América, con coñecementos diversos; un millón de falantes non habituais.

1717. Decreto de Nueva Planta.

     "Los corregidores pondrán el mayor cuidado en introducir la lengua castellana, a cuyo fin darán las providencias más templadas y disimuladas para que se consiga el efecto sin que se note el cuidado".

1768. Real Cédula de Aranjuez.

     Artigo VII:

     "Mando que la enseñanza se haga en lengua castellana dondequiera que se practique, cuidando de su cumplimiento las audiencias y justicias respectivas".

1867. Real Orden sobre Producción Teatral.

     "En adelante no se admitirán a la censura obras dramáticas que estén exclusivamente escritas en cualquiera de los dialectos de las provincias de España".

1896. Prohibición da Dirección Xeral de Correos e Telégrafos para falar por teléfono en linguas     diferentes do castelán.

1902. Real Decreto sobre o  Ensino do Catecismo.

     Artigo 2:

     "Los maestros o maestras de instrucción primaria que enseñen a sus discípulos la doctrina cristiana en un idioma o dialecto que no sea el castellano, serán castigados la primera vez con amonestación.

Si reincidiesen, serán separados del Magisterio oficial".

1923. Real Decreto contra o Separatismo.

     Artigo 2:
     "No podrá usarse por las personas investidas de autoridad otro idioma que el castellano".  

1926. Real Orde sobre sanción aos mestres.
     Artigo 1:
     "Los maestros que proscriban, abandonen o entorpezcan la enseñanza del idioma oficial en aquellas regiones en que se conserve otra lengua nativa, serán sometidos a expediente, pudiendo serles impuesta la suspensión de empleo y sueldo."
     Artigo 2:
     "En caso de reincidencia podrá acordarse su traslado a otra provincia donde no se hable más que la lengua oficial".

1930. Remata a ditadura de Miguel Primo de Rivera.
     Este proceso político tivo aos galeguistas no eixo do seu accionar represivo.

1931. 14 de abril. II República.
     Decreto do 29 de abril.
     O Goberno republicano lexisla o recoñecemento do bilingüísmo.

1937. Orde do Goberno Nacional.
     "Se prohibe el uso de otro idioma que no sea el castellano en los títulos, razones sociales, Estatutos o Reglamentos y en la convocatoria y celebración de Asambleas o Juntas".

1936-1939. Máis de 100 mestres foron fusilados.
     Pódese completar o tema coa extensa bibliografía ao respecto de Anxo Serafín Porto Ucha, como:
     - Las historias de vida.
     - Mestres e mestras pontevedreses depurados polo franquismo. Edit. Alén do Miño.

1938. Orde ministerial de agosto.
     "Son nulas y sin valor legal las inscripciones practicadas en idioma o dialecto distinto del castellano".
    
     Orde ministerial sobre Rexistro Civil. (BOE 18/5/1938).
     "La España de Franco no puede tolerar agresiones contra la unidad del idioma".
     Artigo 1:
     "En todo caso, tratándose de españoles, los nombres deberán consignarse en castellano".

     Soflama do dirixente falanxista Giménez Caballero:
     "¡Escuchad bien esto y para siempre, muchachos españoles!
     ¡Quien de vosotros olvide su lengua española o la cambia por otra, dejará de ser español y cristiano!
     ¡Por traición contra España y contra Dios!
     ¡Y tendrá que escapar de España!
     ¡Y cuando muera, su alma traidora se irá al infierno!".

1940. Circular sobre o uso do galego polos funcionarios.
     "Todos los funcionarios que en acto de servicio se expresen en otro idioma que no sea el oficial del Estado, quedarán ipso facto destituidos, sin ulterior recurso".

     Normas sobre cinematografía:
     "Todas las películas deberán estar dialogadas en castellano, prescindiéndose, en absoluto, de los dialectos".

1942. El Ideal Gallego publica:
     "El gobernador de la provincia multó a varios vecinos por hablar en público en gallego".

1950. Prohíbeselles aos escolares, cregos e seminaristas o uso doutra lingua que non sexa o castelán.

1951. Juan Aparicio, Director xeral de Prensa. (Pueblo, 21/6/1951):
     "En Galicia algún pedante traduce la filosofía alemana (1) con ritmo de gaita. El que escribe eso es un escritor con faltas de ortografía en su pluma y en su alma, habría que someterlo a una cura de psicoanalista o traerlo aquí a Madrid, por las buenas o por las malas, para que tonifique su sistema moral y su sistema nervioso".

(1) Nota. Neste tempo Galaxia traduciu ao galego algún libro de filosofía alemán, para dignificar o galego  demostrando que valía para calquera uso.

     Juan Aparicio ordénalles aos directores dos xornais galegos "prohibir a publicación de calquera nova, artigo ou comentario en galego".

     Orde gobernativa (31/12/1951):
     Prohíbese o uso da lingua galega en actos e discursos de Real Academia Galega; o uso da nosa lingua en conferencias ou actos culturais e, tamén, a tradución de literatura estranxeira a outra lingua que non sexa o castelán.

1954. Os exiliados e emigrantes na Arxentina denuncian ante a Unesco a persecución da lingua galega polo goberno franquista.

1955. Folla voandeira destribuída por Galicia:
     " Hable bien. Sea Patriota. No sea Bárbaro.
Es de cumplido caballero que Usted hable nuestro idioma oficial, o sea, el castellano.
Es de patriota. Viva España y la disciplina y nuestro idioma cervantino.
¡¡ Arriba España!!".

1978. O gobernador civil de Ourense impón fortes sancións económicas a correctores da toponimia.
  
1979. Unha alumna do IB de Marín é represaliada e amoestada pola Inspección educativa por escribir en galego os exames.

     Varios profesores son denunciados ante a Inspección por daren as clases en galego.

2008. A UNED comunica Heitor Mera, alumno, que "a redacción da tese pode estar en castelán ou en calquera outra lingua oficial estranxeira...polo tanto, o doutorando debe presentar a tese en castelán".

     A partir da Constitución (1978) e do Estatuto (1981) a lexislación foille concedendo dereitos a lingua galega e aos seus usuarios, como recordei na entrada A mesma, cargada de bombo, publicada o 2-11-09.

     Alguén dubida da existencia dos milagres?
     Non é un milagre que o galego non teña desaparecido despois de tantos séculos de represión, xa desde os Reis Católicos?
     Algunha esencia debe atesourar o galego para que labregos, mariñeiros e artesáns resistisen colectiva e inconscientemente e nos entregasen o herdo.
     Eles resistiron pasivos e outros posibilitaron o Rexurdimento literario, a creación de Real Academia Galega, do Instituto de Lingua Galega, do Atlas Lingüístico, das cátedras de lingua e literatura galegas en universidades de todo mundo, das asociacións culturais...

     Castelao: "O idioma imposto non logrou matar o noso idioma natural, pero logrou degradalo".
E nesas andamos. Rematou a represión lingüística? Consultando a hemeroteca, parece que non. Así o confirman:
-As distintas plataformas e manifestacións pro galego.
-A declaración da Real Academia Galega e, despois, do seu presidente.
-A declaración recente do Consello da Cultura.
-A sentenza do Tribunal Supremo, que reponde a un recurso dun pai de alumno de Vigo. O Tribunal S. nega que no sistema educativo de Galicia se descrimine o castelán; e tamén rexeita que os pais poidan escoller a lingua de escolarización dos seus fillos.
Cal é a legalidade das enquisas entregadas aos pais a finais do curso pasado para que elixisen o idioma de escolarización para os seus fillos?

     Pero hai lugar para a esperanza:
-Se se cumpre a profecía de Castelao: "A dominación de Galiza endexamais será efectiva entrementres fale un idioma distinto do castelán".
-Se buscamos a verdade, que nos fai libres; e nos afastamos da ignorancia, que nos fai escravos da mentira.
-Se é certo que " a nosa lingua vive porque ainda temos moito que dicir nela", como afirmaba Castelao.

A lingua galega, elemento diferenciador e esencial do ser galego, non fica allea á cruzada totalitaria do fascismo español: os fusilamentos ou  o cárcere para escritores, editores ou educadores; a queima de libros, as sancións aos mestre, a depuración das bibliotecas, a censura, o desprezo pola lingua propia de Galicia foron unha constante durante "a longa noite de pedra" do franquismo.

BIBLIOGRAFÍA
A represión lingüística en Galicia no século XX. Mª Pilar Freitas. Xerais. 2008.
Está escrito no contexto de contacto, substitución e morte de linguas como resultado, na maioría dos casos, dun proceso de imperialismo lingüístico.

                 Eduardo Seco


   

OS MEUS CONTOS

Pois eu,eínda que non estón á altura de Seco ou de Andres,por exémplo,deixovos este contiño:



Ó MILAGRE DÁ XESTEIRA.






Era moi raro atopar aljén que, naquéles tempos, non levase unha estampiña dá Virxe de Fátima nó bolsillo. Iso era ó máis normal dó mundo.Había uns poucos, que tíñan unha máis laborada i convinsente: Mirábala fixamente durante un bó cacho, lojo, enclababas ós ollos nó seo i, alí estaba á Nósa Siñora, implorando penitensia polos pecadores, que eramos todos.Ó fin dó mundo facundo, atopábase ná volta dasquina.



Ós contos sobre aparesidos i á Santa Compaña, fasian repenicar ás almohadas dás palilleiras ó compás dós dentes, que castañeaban de medo.



Ós rapases, nás noites dinverno,ó sair dó rezo dó Santo Rosario, ajochados antre ó millo, ensendian velas nás calaberas que fasian con calabasas que roubaban ós de Buría, i ás beatas,alixeiraban ó paso ó pasar polo sementerio, eínda sabedoras de que eran nenos ós calí estaban .Á cousa non era pá bromear, anque aljúns osados, atrevéranse á repartir unha caixa de fijos dentro dó Campo Santo...



Así, nése ambiente memento i colectivo, desenrolábase unha época pasada dó nóso querido pobo.



Atopábamonos un día, xojando ná horta de Pardiñas, ós catro compañeiros inseparables: Alejandriño,Toño Ballester,Paco de Roque i máis eu cando, unha dás tias de Toño, díxonos que foramos á Xesteira por un carretillo de piñas i de brúme pá faselá comida i, sen máis, alá fomos, enredando pólo camiño, coma rapases que eramos. Enchémola carreta i dispoñiamos á voltar cando un de nós, vío un ser extrano, con vestido estrafalario ná copa dún pino, un pouco lonxe,pá que poideramos distinguir ben ó fenómeno. Algún de nos dixo: ¡é San Antonio!..,¡ Mi má, qué maneira de correr !.Ó carretillo saltóu polos aires; ós nosos propios pés dábannos patadas nó cú i, ós brincos que fasiamos, imitában ós saltamontes de Brañas Verdes....



¡ Non pode ser ! arjumentaba á xente maior que estaba á prejuntaba sobre ó tema...,pero, por se acaso,...había que comprobálo " in situ".



Un jrupo de persóas "sesudas" acompañounos ó mesmo lugar dás "aparisións" i, chejando vemos, creo recordar, ó Barbíñas, que xá levaba enchídos máis dúnha dusia de sacos...



Todo aclarado;cada ún pá súa casa. Pero eínda que, aljunha duda que outra, sije en pé.



Antonio Puertas

Lección maxistral !!! O MAGOSTO

     Cae a tarde no souto. O sol atravesa tímido os clareiros dos castiñeiros que empezan a marelecer e se van espindo na primeira cita co outono. Baixo o claro-escuro de fachendosos exemplares, unha camposa verde clara, húmida e vizosa con cogomelos curiosos que, invitados polas chuvias outonizas, non queren perder a festa. No centro, uns cachotes de granito, resignados a conter o lume do magosto.
    
     O magosto é unha xuntanza festeira  para asar e comer castañas. Era celebración frecuente cando a castaña era protagonista na alimentación humana. Recuperouse ultimamente grazas a asociacións ou grupos de veciños e amigos, a centros educativos e a cantos queren compartir e recuperar esta tradición.
     Os días de Santos e San Martiño son datas claves nos magostos, pero pódense programar a gusto na segunda quincena de outubro ou na primeira de novembro. Só se necesita bo humor, leña, castañas e viño, que xa pode ser novo. Os más esixentes levan chourizos para tirar da bota  e lambetadas.

     M. Murguía quixo ver no magosto de Santos, véspera de Defuntos, un banquete funerario que simbolizaba a morte e a vida a través da castaña e do viño.
     Outros pensadores románticos asociaron as fogueiras con altares de sacrificio dunha festa pagá.

     Proba da importancia que a castaña e o castiñeiro tiveron en Galicia, consérvase unha rica literatura popular, expresada en ditos e refráns, adiviñas e cantigas, coma esta que relaciona faenas agrícolas:

Acabáronse as vendimas

e veñen as esfolladas,

para comer coas mozas

catro castañas asadas.

     Se non pode ser no monte, tamén se argalla o magosto en parques ou prazas de vilas e cidades. Forma parte do ritual sentar arredor do lume, atizalo e aturuxar cada vez que estoupa unha castaña sen picar. Ao final, se hai xente miúda, empeza o xogo de tisnarse ou mesmo de guindarse castañas. Antano remataba o magosto con cantigas e bailes ao son do pandeiro ou da pandeireta.

Gastronomía

     A castaña, como alimento cotián que era, tamén se comía e come:

- Cocida en auga con sal, en leite; aromatizada, segundo comarcas e gustos, con  névedas ou fiúncho.

- Crúa, amolecida en leite ou en viño; pódese adozar con mel.

- Seca, chamada maia ou pilonga.

     Nas feiras e romarías non faltaban os rosarios de castañas: colares feitos con castañas cocidas coa pel e atravesadas por un fío.

     A cociña moderna recreou outras fórmulas para un produto tradicional e apareceron recitas como:

- Castañas anisadas.

- Castañas en xarope.

- Castañas en ourizo.

- Purés de castaña.

- Arcea con castañas.

- Perdiz con castañas.

- Parrulo con castañas.

- Crema de polo e castañas.

- Polo recheo de castañas.

- Lebre con castañas.

- Crema de castañas.

- Pastel de castañas.

- Tarta de castañas.

- Marrón glacé, moi ben acollido nos mercados internacionais.

     Ademais de galano para o padal, tamén se recomenda a castaña para combater as doenzas de ril, hipertensión, artrite e reuma.

A castaña  en Galicia

     A castaña cultívase en Galicia desde a época romana. Catón, Varrón e Plinio o Vello dan fe disto.

     A cultura romana estendeu polo vasto imperio o castiñeiro, especie forestal procedente de Turquía.

     No medievo os monxes anovaron montes e ensinaron a cultivar castiñeiros, quizais pola calidade da madeira e pola riqueza nutritiva do seu froito.

     Durante séculos, a castaña foi en Galicia alimento básico nunha economía de subsistencia. Unha cunca de leite con castañas e mel era  cea habitual; tampouco faltaba como gornición da carne.

     A pataca, traída de América e cultivada por primeira vez en Galicia no 1768, xeneralizouse no consumo humano a partir da guerra da Independencia. Substituíu á castaña como alimento tradicional e nalgures aínda as patacas se coñecen por castañas, castañas da terra ou castañas mariñas.

     A castaña galega expórtase a países de Europa e de América e Xapón.

     Cando os ourizos se abren por novembro, os castiñeiros varéanse con baloiras ou paus longos, separáranse as castañas dos ourizos (ourízanse) e lévanse ao sequeiro, construción con piso de táboas separadas e furadas, debaixo do que se prende o lume para que o fume seque e cure as castañas estendidas riba das táboas. Do sequeiro pasaban ao canizo, armazón de cestaría colocado sobre a lareira, para secar e afumar produtos agrícolas.

    Cando a produción era abundante, a ceifa das castañas tiña identidade no calendario agrícola. Actualmente é máis escasa, como consecuencia das agresións que sufriu o castiñeiro.

O castiñeiro

     Poucas árbores son tan entrañables para os galegos coma os castiñeiros: amais de alimento, proporcionaba madeira nobre para casas e mobles; esixe  poucos coidados porque se autoesterca coas follas caídas no outono.

     Tamén era o compañeiro inseparable que ofrecía sombra, abrigo e intimidade nas xuntanzas dos veciños ou nos xogos infantís, cando medraba en soutos abeirados ás aldeas.

     O castiñeiro galego corresponde ao tipo europeo (Castanea sativa), asentado desde Portugal ao Cáucaso, pasando por Canarias. Pode alcanzar dimensións espectaculares en Galicia polas favorables condicións da terra. Salientan os castiñeiros de Quintela (Lalín), cualificados pola FAO como os mellores exemplares de Europa.

     Os soutos reducíronse en Galicia a menos dun terzo dos que houbo noutros tempos. Un causante foi o mal da Tinta, que apareceu entre os séculos XIX e XX e arrasou un 85% dos castiñeiros das comarcas litorais. A corta abusiva, propiciada polos altos prezos da madeira e polo medo á peste, completou a desfeita.

     Cruz Gallástegui conseguiu por primeira vez en España, un híbrido de Castanea sativa e Castanea crenata (castiñeiro xaponés) resistente á Tinta.

Pasado, presente e futuro

     Para comerciar coas castañas naceron as castañeiras, un oficio urbano e temporeiro de inverno; eran mulleres que se instalaban en calquera curruncho frecuentado da cidade para vender castañas asadas alí mesmo nuns caldeiros habilitados como fornos.

     Modernamente, substitúese o caldeiro por unha minilocomotora, que permite ao castañeiro/a desprazarse á busca de posibles compradores.

     A castaña silvestre utilizábase como amuleto contra o mal de ollo e a envexa. Os máis crédulos levábanas no peto para se veren libres das almorrás.

     Parece que empezan a soprar mellores ventos para o castiñeiro. A Misión Biolóxica de Galicia (Pontevedra) investiga programas de reneneración do castiñeiro, que permiten recuperar soutos que foran invadidos por piñeiros.

Gustáronme as entradas de Antonio e Rafael. Vaime ser difícil continuar na liña de lembrar profesores positivos, pero intentareino.

                      Eduardo Seco.

ACORDANZAS

Ola¡. A todos.

A tarde do Domingo ,a non ser que outras ocupacións importantes mo impidan, adícoas a manter estas comunicacións. Son unha maneira de ter relación entre nós. Como anunciei hoxe vai sobre aqueles profesores cos que convivimos en Belvís e dos que conservo un recordo agradábel.

Tardei como 15 ou 20 anos en volver a aquela casa enorme que foi para min ,de pequeno ,o Seminario Menor da Asunción. Volvín ou volvemos na década dos 80 para ter alí unha convivencia. As aulas parecéronme diminutas e retacas. Os corredores estreitos..As xanelas, teitos e galerías dos claustros achaparradas e minúsculas. Comenteino unha vez cunha profesora de Física e díxome que era normal. De pequenos temos temos un sentido do tempo e das dimensións moi distinto a cando somos maiores. Todo é proporcional. Un curso duraba unha eternidade. O primeiro curso que estivemos alí, cando marchei de vacacións, a meirande preocupación que tiña era se sabería andar en bicicleta ou tería que aprender de novo e se tería que aprender a nadar outra vez. A alegría que tiven foi inmensa porque o aprendido non o esquecera.

Indo ao grao. Da comunidade de pequenos o profesor que mellor recordo teño del foi o xa falecido D. Carlos Gil. Aos que falaban moito cos superiores chamabámolos “pelotilleros”:Para min era algo pexorativo e de aproveitados. Nunca me acercaba espontaneamente a eles. Penso que D. Carlos era consciente diso e falaba cos que menos os tratabamos. Comigo debeu de falar tres ou catro veces sobre se tiña morriña,que facía nos veráns,como se pescaba e sobre barcos e viaxes que había para ir do Cabo da Cruz a Vilagarcía. Todo isto nos recreos. Andaba sempre de bo humor e non lle tiñamos medo como a outros.

Na comunidade de maiores pasei una etapa á marxe dos superiores. Nunca fun ao despacho de ningún a non ser unha vez cada curso ao do padre espiritual. Non tiña notas moi boas nin moi malas tanto en conduta como académicas. Movíame polos beneméritus e valdeméritus e algún méritus. As matemáticas non me gustaban e aprobaba con trampas. Dos profesores do que mellor recordo teño e de D.Eugenio Rodeja. Tiña fama de ser duro, esixente e de suspender moito. No primeiro día de clase mandou saír ao encerado e ninguén daba pe con bola do que el lle mandaba facer. O segundo día puxo un exame. Sería hoxe o equivalente a unha avaliación inicial. O terceiro día dixo que non sabiamos nada. Eramos un desastre. Dounos 15 días para pedir a casa os libros dos cursos anteriores e que no 1º trimestre repasariamos o xa dado e no 2ª trimestre empezariamos a materia de 5º.

Nese trimestre aprendín a operar con decimais, con quebrados, potencias ,regras de tres, de interese e de compañía, despexar incógnitas de varios grados, resolver problemas que antes era impensable e sobre todo que me gustasen as matemáticas. Aquel ano aprendemos cálculo, álxebra a integrar e derivar, trigonometría e resolver problemas dunha complexidade enorme. Ese curso levei un valdeméritus por méritos propios. Despois dounos clase de Ciencias e tamén foi moi bo profesor. Habíalle moito respecto e algo de medo pero para min foi un gran profesor.

Desa etapa teño magníficos recordos dos compañeiros, de Fernando Ledo, Severino Calvo (d.e.p.),Iglesias Muras,Castro Bahamonde e algún mais que formabamos un chamado exercito do que era Xeneral indiscutible Fernando. Conforme gañabamos puntos e partidas de frontón acadabamos graduación militar que el nos confería .Eu non pasaba de tenente. Aspiraba a comandante pero nunca o conseguín. Gardo tamén bo recordo de Andrés Vilariño,compañeiro de pupitre .Téñome confesado ,de verdade ,de terlle envexa porque debuxaba moi ben uns monicreques que a min no me saían. O debuxo foi un déficit moi grande na nosa formación.

A próxima vez contareivos algo dos anos de filosofía xa en Sanmartiño Pinario. Noutra orde de cousas quero comentar a postura clara e valente que tivo o Consello da Cultura galega, no escrito que mandou ao Parlamento,polas polémicas irracionais sobre o idioma galego:”Alerta sobre a falsidade que supón a asociación do galego e a imposición do castelán e a liberdade Resulta unha groseira falsificación da realidade que carece de toda base na Historia remota e recente do noso país” Opina o Consello que a Administración debe ter un apoio especial co galego para superar a desvantaxe resultado do mal trato que recibiu no pasado.

No Consello da Cultura Galega están representadas as academias e fundacións mais importantes de Galicia e o Presidente de honra é o da Xunta. A ver se non andamos para atrás. E agora para terminar mandar uns recados:

A Fernando que non debe andar moi descamiñado porque a mesma sensación lle produciu a mais xente ver AGORA. Así que cando o común sentir vai nesa dirección pode ser criterio de verdade.

A Eduardo que moitas gracias polo resumo que nos fixeches do libro de Alonso Montero. Moi elocuente. Os documentos son un dos mais importantes medios de proba admitidos no dereito.

A Puertas que xa pensei que as musas non te visitaban. Vexo que si. Continua facéndonos partícipes das túas creacións líricas.

Vou por punto final pero antes unha pincelada de humor. Acabo de ler un libro recentemente saído do prelo. “O Contencioso de Sargadelos” de José Manuel del Caño en Edicións Linteo. Lese moi ben porque é unha gran entrevista que lle fai o autor a D. Isaac Díaz Pardo. Pregúntalle: Lembra algunha escena memorable de Laxeiro?

“Cando lle deron a beca da Deputación,parece que debía algún mes na fonda onde se hospedaba e o pousadeiro, ao ver que lle concederan miles de pesetas, díxolle: ¨Señor Laxeiro, agora poderame pagar”. E Laxeiro contestoulle: “Pero a quen lle deron a beca a vostede ou a min”.

Fíxovos rir?.Deica a próxima. Rafael

MIS POESIAS

ETERNA FELICIDAD




Buscando por los caminos

La eterna felicidad,

Escudriñé los secretos

De la tierra y del mar.



Los caminos de la tierra,

Los habían andado ya

Peregrinos de la vida

Y nada había que buscar.



Decidí rutas de agua

Y me puse a navegar,

Las estelas que dejaba

Las iba borrando el mar.



Ante mi barco se abría

Un abanico al pasar

ninguna ruta marcaba,

La eterna felicidad.



Puse en pie la fantasía

Junto a mis alas, a volar,

Para explorar otros mundos,

Por si estuviera más allá.



Me perdí en el infinito

Y, entonces, pude admirar

Una cascada de sueños,

Materia de la eternidad.



…Galaxias y mundos nacían

Volviendo, de nuevo, a entrar

En el ciclo de la vida

Que no cesaban de llegar.



…Y, a lo lejos, se oían

Murmullos de versos pasar,

Con música en sus poemas

Cantando a la eternidad.



Una luz los envolvía

Iluminando el lugar

Que guardaba el misterio

De eterna felicidad.



Antonio Puertas

EPISTOLARIO CONMOVEDOR

     Acuso recibo de lectura das entradas de:
- Fernando. Extraordinaria, recordar a historia non pode molestar. Sentín as mesmas sensacións.
- Rafael, algo lambeteiro por comer de todas as froitas; como non vivimos no paraíso, non había ningunha prohibida.
- Andrés L. Amboage, triste pola morte da avoa.

     En  setembro lin Cartas de republicanos galegos condenados a morte (1936-1948).
Xesús Alonso Montero. Edicións Xerais. 2009.
O 6 de Santos ou de San Martiño, o autor presentouno en Pontevedra tan maxistralmente, que me animou a unha lectura matizada.
Comparto agora algunhas reflexións, sen ignorar as barbaridades cometidas a babor e a estribor durante a guerra. As historias humanas e familiares que laten aquí son menos coñecidas.
Collerei ideas do prólogo, acompañadas de citas. Ningunha idea me pertence; son mero presentador e pontífice,  nada máis e... nada menos.

Dedicatoria
     O libro (crónica) é un epistolario de 120 textos.
Está dedicado a Castelao, que no ano tráxico de 1937 debuxou o terror e a dignidade de Galicia en dous álbumes:
- Galicia mártir.
- Atila en Galica.
Na terceira estampa do primeiro álbum un mozo canta en galego, ante o paredón, o primeiro verso da Internacional: "Arriba os pobres do mundo"!
Un grupo de mozos socialistas do Saviñao, moi pouco antes da execución, cantou o mesmo himno.

Palabras preliminares
     Moitas destas cartas foron escritas poucas horas, probablemente minutos, antes da execución, despois de recibir a noticia de que foran condenados á pena de morte. Escriben nunha situación límite, convencidos de que non chegará o indulto polo que as familias se afanan acotío.
Moitos deixan na miseria a muller e os fillos, realidade que condiciona a despedida, dramatizándoa máis. E piden axuda para eles: "Prego que non se esqueza dos meus", escribe Alexandre Bóveda.
Moitos dos condenados non comprenden por que os matan, pois nos días convulsos da Sublevación limitáronse a defender o Goberno legal; e mesmo hai casos de  condenados polo feito de seren republicanos.
     Uns e outros ignoraban a estratexia de terror asumida orgullosa e eficazmente polos sublevados para erradicar o que a Dereita alzada consideraba o Mal: o laicismo, a escola para todos, o pluralismo ideolóxico, o compromiso coas clases asoballadas, a abolición dos privilexios...

     É o primeiro corpus epistolar desde xénero, territorio e período que se publica. No resto de España tampuco se editaron compilacións da extensión da presente.
     Ningún xénero literario expresa con máis emoción o drama da guerra civil e das súas consecuencias.
     A investigación deste material houbo que facela na clandestinidade ata 1975.

Clases de textos
     O libro inclúe cartas, non no sentido convencional, escritas nun papel calquera, e catro testamentos. Algunhas van acompañadas de fotografía. Catro textos proceden da tradición oral, son as palabras pronunciadas ante o piquete de execución, minutos ou segundos antes da morte. Os autores defínense no instante final da súa vida.

O idioma
    Dos 120 textos, só catro foron redactados en galego: as tres cartas de Bóveda e unha de Víctor Casas.
Como moitos militantes de base eran pouco letrados, ao despedirse prodigan os galeguismos, as gueadas, as cacografías (govierno, llebar, istorica...). Ver despedida de Manuel Estévez Gómez ao final deste artigo. Usan escritura fonética, non escolar. Só os galeguistas usan o galego na prosa epistolar, aínda que moitos utilizaban o castelán na esfera familiar: diglosia.

A cuestión relixiosa
     En xeral, os militantes de esquerda escriben cartas moi duras contra o comportamento dos sacerdotes ou contra os civís que, invocando a Deus, cometen crimes.

Daniel Álvarez Carnero confesa que, por mellorar a situación dos seus fillos (e dos fillos doutros), morre "arrimado a un muro burlando el quinto mandamiento que dice no matar.Vaia relixión"!

Antonio López Barro: "Por último viene el cura... Esos sinvergüenzas que en nombre de una religión, de la religión de Cristo e invocando a Dios... Asesinan a honrados trabajadores en nombre de una religión que prohíbe matar".

Perfecto Trasmonte: "No me hagas misas porque ya sabes que si don Lino (párroco) no quiso darme certificado para salvar mi cuerpo, no se las necesito para salvar mi alma".

Houbo condenados católicos, como o mestre Antonio Mojón Vázquez (A Cañiza), que escribe nunha posdata: "Perdonad a los que han causado mi muerte, lo mismo que yo he hecho". Instado a confesarse por un sacerdote, este rapaz de 21 anos define a situación así: "Confiésense ustedes. Examinen sus conciencias".

Manuel González Fresco: "Digo anteriormente que se me entierre civilmente, en primer lugar por no creer más que en Cristo y haber seguido sus prédicas desde que tengo uso de razón. Aún así, perdono a todos eses degraciados que tantos crímenes cometieron con la palabra de Cristo en los labios".

Darío Álvarez Limeses, doutor, personalidade relevante de Tui, de Izquierda Republicana, católico:
"A mi esposa del alma antes de comparecer ante Dios. Soy dichoso. Van a terminar mis penas. Tened resignacción y valor. Dios me llama. Os  espero en el cielo".
Álvarez Limeses era un médico benquerido polos humildes e impulsor de importantes actividades sociais. Foi fusilado o 31 de outubro de 1936, por ser republicano. Era tío político de Bóveda, tamén católico, fusilado o 17 de agosto de 1936.

Tortura
    Os textos tamén falan de tortura.
Segundo Vilaboy, obreiro ferrolán, decembro de 1947:
"Tengo mi cuerpo destrozado y la bala de la cabeza hay momentos que parece que quisiera privar a estos canallas del gozo de verme colgado... Desde el día que me cogieron (sin sentido), ... no les importó que estuviera casi moribundo. Primero fueron los `interrogatorios`  de 12 y 14 horas hasta que, agotado, perdía el conocimiento. Y cuando vieron que con palabras y promesas nada sacaban de mi, empezaron las torturas. Mis pies y manos ni yo mismo los conozco. Estuve 15 días que no pude orinar más que sangre".

Homes como Vilaboy e tantos outros, educados no catolicismo, apelaban a instancias superiores (a Cristo, á Virxe...) para solicitar a forza necesaria que os levase, nunha situación extrema, a morrer coa máxima honra, xesto -o último- que ofrendaban no altar desa instancia.

Gómez Gayoso fuxía da policía, que lle furou un ollo cun disparo, foi `interrogado´ cando estaba a medio curar. Así llo conta á súa meuller, setembro de 1948: 
"Quisiera callar por tratarse de mi, pero no debo. Lo que conmigo y Seoane han hecho es algo difícil de relatar. Sólo te diré que 1.000 muertes son preferibles a lo que con nosotros han hecho. Cuando el 1 de setiembre salí del calabozo era un esqueleto. El día de mi detención pesaba 73 kilos, y peso 48. Tengo el intestino y el estómago destrozados y los pulmones no cesan de vomitar sangre. Las manos sólo ahora, con enorme dificultad, puedo coger la pluma".

Á tortura física había que engadir a violencia espiritual que exercía a Igrexa católica, que facía o saúdo fascista á porta da catedral de Santiago. Neses anos -os sesenta- os sacerdotes de brillante curriculum académico non ignoraban que a Igrexa impuña a súa lei inquisitorial nas prisións e que, co seu silencio, eran cómplices das torturas físicas inflixidas aos militantes antifranquistas.

A finais de 1962 Xulián Grimau foi torturado días e días en Madrid. En 1963 Rouco Varela, 27 anos, traballaba na tese de doutoramento Iglesia y Estado en la España del siglo XVI. Pensar que Rouco ignorase a relación Igrexa-Estado na España de Manuel Fraga e Grimau sería insultar a súa intelixencia e a súa cultura, di Alonso Montero.

Estratexia de terror
     En Galicia non houbo guerra civil, só represión. Houbo un campo de proba da estratexia de terror deseñada, xa antes da sublevación, polo xeneral Mola:
"Es necesario preparar una atmósfera de terror. Tenemos que crear unha atmósfera de dominación. Cualquiera que sea, abierta o secretamente,  del Frente Popular, debe ser fusilado".
Nas eleccións do 16 de febreiro de 1936 case seis millóns de votantes apoiaron a coalición do Frente Popular.
Queipo de Llano en Andalucía:
"Serán pasados por las armas los directivos del Frente Popular y, si no fueren encontrados, un número proporcional de afiliados".    

Me matan por ser bueno
Manuel Estévez Gómez, albanel de Tui, con seis fillos moi pequenos, escribe para Emilia, a filla maior:
"Pues te diré que me matan por ser bueno, por querer que bosotros no pasedes ambre, no andedes descalzos, en una palabra, por defender un govierno que estaba constituído". (Sic).

Víctor Casas, galeguista e periodista relevante, tampouco comprendia nada, como o albanel non letrado. Nunha carta aos irmáns escribe un dato arrepiante (2-XI-1936):
En el Consejo pudimos comprobar que todo venía ordenado así, y el Fiscal lo manifestó claramente diciendo que no podía tener en cuenta los cargos, que bastaba saber quiénes éramos para matarnos".
Ignoraba que xa fora sentenzado polas directrices de Mola antes do 18 de xullo de 1936.

   Pedro Petouto, mestre de escola da aldea, afirmaba que a cultura é unha cousa que serve para abrir os ollos.
Ler este libro é un acto cultural?
       
                    Eduardo Seco

AGORA de Amenabar

Onte fun a ver a película. Dende o principio foime enganchando lentamente ó mesmo tempo que me producía unha grande desazón. Qué fácil é manipular as concencias cando o poder político e o relixioso se alían ata confundirse. A destrucción da biblioteca fíxome estremecer, pero o papel do líder relixioso representado no bispo Cirilo causoume forte impacto e pena; é terrible a maneira de manipular as Escrituras Sagradas para conseguir arrastrar as concencias para obxectivos bastardos. Na película preséntanse os líderes relixiosos paganos, xudeos e cristianos todos eles fundamentalistas e manipuladores das masas. Certamente existe o fundamentalismo en tódalas relixións de tódolos tempos da historia; tamén agora mesmo e na nosa relixión hai moitas actitudes fundamentalistas. Saín do cine desacougado e voltei prá casa cavilando nas barbaridades que ó longo da historia se fixeron, pretendidamente,no nome de Deus. Víñanme ó maxin emperadores e reis presidindo Concilios, as Cruzadas, a conquista dos países americanos, o santiago matamouros, a inquisición, a "cruzada do 36", o caudillismo pola gracia de Deus,........a condena da teoloxía da liberación, o silenciamento dos teólogos conciliares, a rehabilitación dos Lefebristas, a acollida ós ultras reaccionarios protestantes, etc. etc. ¡Qué maneira de escurecer e complicar a mensaxe de liberdade e paz do Nazareno. ¡Menos mal que A VERDADE non é monopolio de ninguén! E Deus acostuma a actuar por libre.
Desculpade esta confidencia froito dun estado de ánimo impresionado. Non quixera ferir susceptibilidades.
Fernando Ledo.

ET CÉTERA

De acordo ao anunciado, mediada a semana, paso a dar conta do que me quedou no tinteiro. Saúdos para todos antes de nada. Como a verdade segue e seguirá padecendo por moito tempo se Deus non o remedia e parece que é que non, segundo nos ensinaron en Teoloxía sobre a liberdade e a predestinación.Teremos noutras ocasións oportunidade de volver a comentar o combinado extenso de froitas, número 2, ao que nos convidou Eduardo.

En canto a D. Francisco Ayala acollo o consello que nos das e prometo que lerei un que xa hai tempo que teño en carteira: “Muertes de perro”. Dáme un pouco de galbana porque escoiteille ao Catedrático de Lingua Castelán que o había que completar coa lectura de “El Fondo del vaso”A min agora, non sei se vos pasa tamén,despois de 20 ou 30 páxinas xa me cansa moito continuar.

O arcebispo de Sevilla debeu de sufrir bastante por non ser da corda dura de Rouco no episcopado. Como bo franciscano sentía mais simpatía polo seu irmá de congregación Leonardo Boff, pero tería que ser como Xosé de Aritmatea un discípulo na clandestinidade. A falta de liberdade dentro da Igrexa é grande,máxime se tes un cargo ou vives do altar e moito mais sendo bispo de toda a prelatura territorial.

O “Alakrana” xa vai camiño de porto e os mariñeiros chegarán o sábado segundo anunciou o noso presidente da Xunta. Sans e salvos. Amigo Eduardo tes mais razón que un santo no comentario que fas. O nos problema e que non temos mundo e somos pouco viaxados. Ao mellor é que trinta e tantos anos de democracia é pouco tempo para ter hábitos de bo goberno e de convivencia civilizada e de calidade. Os alemáns tiveron varios meses un barco tamén secuestrado e levárono coa discreción coa que se deben levar estas cousas sen transcender á opinión pública. Paciencia e a barallar ( as cartas) din os mariñeiros cando hai mal tempo e non se pode ir ao mar.

O muro de Berlín. Quedan moitos mais que deben caer. O da fame , o da pobreza ,o da insensibilidade , o da insolidariedade e o da ignorancia Nos xa fixemos as nosas revolucións domésticas pero hai moitas pendentes. Terán que ser os que veñan detrás os que se apunten a facer un mundo mais xusto e nós a facer os recados que nos manden. Eu non perdo a esperanza. Outro mundo e outra Igrexa e outra sociedade é posible.

Xa ves Eduardo que probei todas as macedonias. Eran moi sabedoras. Deus cho pague. A próxima vez empezarei eu contándovos que profesores recordo con cariño e que marcaron algo a miña vida. Principiarei polos de Belvís.

Antes de retirarme devolverlle o saúdo o López Amboage. Felicitalo pola poema e magoa que teña que vir a súa terra pola morte dun familiar. Acompañámolo no sentimento pola perda dos nosos maiores que son algo de todos. O poema toca un tema de actualidade. Supoño que terá varias lecturas. Quédome coa que nos interpela a ser consecuentes. Polo de hoxe mais nada. Deica a próxima. Rafael

Prometo

Prometo que volveré sobre las ideas que aquí voy a esbozaz(si tienen eco entre vosotros).
EStoy de acuerdo con Eduardo en que en una lengua únicamente se adquiere competencia cuando se la usa en doferentes contextos,no sólo en la escuela ;en que las "interferencias" en el aprendizaje de las lenguas se pueden corregir y que se puede ser competente en más de una lengua we ,incluso , en que la lengua está presente en todas las operaciones mentales .Pero que el idioma (cualquier idioma) "configura nuestro cerebro" ya me parece más discutible :creo que lo que configura nuestro cerecbro son los conceptos que se expresan a través de una lengua( es fundmental esta distinción).Tampoco me parece que crecer en dos lenguas sea una ventaja PARA TODOS .Os invito a reflexxionar y discutir sobre conceptos como :patria ,pueblo ,identidad...Me gustaría que saltáseis a la arena para clarificarlos o posicionaros .
Por hoy sólo añadiré un poema qu me parece de actualidad :
Si estás dispuesto a aplicar
a tu hijo el privilegio ,
¿por qué te irritas al ver
en tu vecino tu espejo? .
¿Que crees que tu familia
es anterior al estado ,
a la ley ,a la justicia
y a palabras de tal grado? .
¿Por qué escandalizado gritas
contra el enfuche de al lado ,
contra el corrupto qu otorga
beneficios al cercano...? .
Si en tu lógica funciona
prebendología
no esperes que ,de tu parte ,
se logre paz y armonía .
Estuve la samana pasda ahí (se murió la abuela de mi mujer) .
Creo que Luís es un volcán de ideas .Con mentes así y con la dedicación de personas como Eduardo y demás asiduos ,el blog tendrá larga vida .
Un saludo :
Andrés L. Amboage

MISCELÁNEA ET CÉTERA

  Amigos blogueiros participantes, activos e pasivos, escribidores e lectores. A contribución desta semana, a esta nosa bitácora , vai ser acerca destes tres puntos:

1º.- Información sobre a Misa polo finado compañeiro Constantino e mais sobre a meteoroloxía adversa.

2º.- Degustación e proba das saudables macedonias que o amigo Eduardo pon a nosa disposición.

3º.- Proposta de futuras colaboracións.

1º.- Ao comezo da semana o amigo Andrés, tennos un pouco esquecidos, pero xa sabe que ten escusa sobradamente recoñecida por todos, mandounos un correo avisando de que o Venres as 7 e media, na Igrexa das Escravas habería unha misa por Constantino Trillo Varela.

A esa hora,xa venteaba con forza, como tirando pola choiva. Alí me presentei faltando cinco minutos para a hora indicada e xa me sorprendeu non ver a ninguén na porta. Como a inclemencia do tempo era forte esperei dentro onde había moi pouca xente e coñecido soamente Andrés.

A Misa concelebrada por Andrés e por Guillermo Eiris, compañeiro profesor de Relixión de Constantino, foi un acto emotivo. Guillermo xubilouse hai algúns anos e coincidiu coa xubilación dun compañeiro meu da Laboral destinado no Masculino. Nesa cea tanto Constantino como Guillermo fixeron uns discursos moi sentimentais e conmovedores recoñecéndose mutuamente o traballo realizado coas familias e alumnos mais necesitados de afecto e de atención, na area urbana que corresponde ao Instituto e mais a parroquia de San Pío X, que utiliza a Igrexa das escravas como sede parroquial

A homilía estivo nesa liña de que todo o que fagas para axudar ao necesitado terá sempre recompensa. Puro sermón do monte. Algo semellante a oración que fixo Andrés , moi fermosa, que está no blog na data do pasamento.

Ao final saudei aos concelebrantes e a Romero Mengoti, que estudou con nós e había compañeiros do Instituto pero desta quinta unha,como vedes, pequena representación. Parece que o sistema de comunicación, nesta era das TIC, non funcionou moi ben e ademais había unha alerta activada aconsellando que non se saíse á rúa. Se algún pensaba ir ao mellor foi acertado que non viñese. Xa durante a celebración, de vez en cando iluminábase o cimborrio da Igrexa producindo uns efectos luminosos especiais. A saída, venres 13/11 ás 8 do serán, encontrámonos cun espectáculo visual que poucas veces un ten a ocasión de contemplar en directo. A tormenta perfecta. Raios e centellas. Ventos en remuíño. Tromba de augas. Os ceos que se abren. Un raio céganos como se fose un potente flax. Andrés mais eu lembrámonos do profesor de física:Lado Ríos e preguntámonos, mirando ao reloxo, a que velocidade viaxa o son?. Aos 8 segundos escoitamos un estrondo como se a terra se lle abrisen as entrañas. Dicimos caeu lonxe. Estamos enxoitos debaixo do cuberto da entrada da Igrexa. Contemplamos como os da TVG se mollan gravando o momento. Temos ocasión de falar e comentar un pouco de todo. Hai que esperar así non se pode ir a ningún sitio. Repítense os lóstregos e relampos. Os ventos por momentos van a mais. O tráfico párase en Riazor. Segue caendo auga a manchea. Seguimos conversando. Había tempo que Andrés e mais eu non tiñamos unha comunicación tan intensa i extensa. Pasada medía hora empeza a clarexar un pouco. Amaina a choiva e os ventos. Dirixímonos cara ao aparcadoiro, onde deixara o coche,e non se pode entrar .Tornouse nunha pía e segue anegándose. Aos coches xa case non se lle ven as rodas. Os empregados impiden a entrada. Andrés bríndase para acercarme á casa. O seu coche estaba no exterior. Seguimos falando. Saímos de Riazor ,cara a Eirís, onde vive Andrés, en dirección monte arriba. Escapando da auga que inundaba as zonas baixas. Deixoume na porta da casa de miña sogra. Quedeille moi agradecido polo transporte e pola ocasión que tivemos de falar de moitas cousas. Gracias Andrés. Xa sabe que ao final o que parecía un diluvio amainou. As 10 chamei ao aparcadoiro e xa abriran os aliviadoiros e puiden retiralo vehículo sen dano algún. Xa vedes que a Misa dou pé para describir a tormenta anunciada e vivida en primeira fila. A realidade supera a ficción. Poño a Andrés por testemuña.

O punto 2º ,ao terme alongado tanto, tratareino con brevidade. Os cuncos da macedonia do amigo Eduardo teñen moi boa presentación. Agora .A película está en carteleira. Téñoa fichada para ver. Penso que non andas desacertado no comentario que fas. Confirmareicho despois que a vexa.

Que a verdade padece pero non perece é un axioma que por definición non necesita demostración . E deses que algúns mestres copiaban no encerado a primeira hora e seguía alí toda a xeira despois de copialo todos e facer un comentario. Sábeno ben os que se adican a investigación criminal que tardan anos pero de teren medios suficientes poucos delitos quedarían sen esclarecer. Fas referencia a moitas cousas coas que en esencia coincido. Este verán por fin lin o libro de D. Manuel Silva Ferreiro: “Galicia y el Movimiento Nacional” (1938): Foi cóengo e profesor no Seminario. E un documento de excepción para coñecer o comportamento xeral, con honrosas e escasas excepcións,que tivo a Igrexa antes, durante e nos anos inmediatamente seguintes á guerra fratricida. A nós xa non nos dou clase. Eu lin,xa hai tempo e non teño localizado onde,que despois do ano 50 adicouse a recorrer Galicia e parte de España para mercar os exemplares que quedaban nas librarías e queimalos. Sentíase avergoñado do que tiña escrito.

Ao longo da semana, se hai vagar ,seguirei degustando os teus produtos culinarios, amigo Eduardo. Agora ao rememorar o episodio da tormenta quedei un pouco esgotado.

O punto 3º é, se vos parece ben, agora neste tempo invernal propicio a recuperar a memoria aquelas cousas mais compracentes,que escribades sobre que profesores en Humanidades, Filosofía e Teoloxía vos marcaron mais,dos que tedes bo recordo,que mais vos ensinaron e que deixaron marca. En definitiva de aqueles que foron uns verdadeiros mestres para nós. Eu lin hai anos un libro no que diversos personaxes públicos relataban o que significaran algúns profesores nas súas vidas e debera ser un libro de obrigatoria lectura nos CAP ,agora máster , para exercer de profesor. As veces facemos cos educandos cousas que os marcan de por vida, para ben,as que os marcan para mal téndese a esquecelas, sen decatarnos da transcendencia.

Conto como anécdota,con isto termino, o que narra, nun libro del, o amigo Agustín Fernández Paz. Estudou Mestría Industrial na Laboral de Xixón. Un profesor que remataba moi pronto a materia líalles na clase libros de suspense para mantelos en orde. A el gustábanlle as historias que se contaban. Logo sacaba da biblioteca libros parecidos e líaos pola noite cunha lanterna debaixo das sabas .Aí empezou a súa vocación literaria. Hoxe é o mellor escritor de España en literatura da chamada “infanto-xuvenil”.Despois da mestría fíxose perito industrial e traballou uns anos para aforrar e facerse mestre. Estudou aquí na Coruña onde eu o tratei. Estaba sempre disposto a colaborar no que se lle pedise. O profesor, creo que era de Tecnoloxía,o menos que pensaba era despertar unha vocación literaria, pero vaia se o fixo. Animádevos se vos parece interesante a idea. E Domingo polo serán e hai que prepararse para convivir unha semana cos adolescentes,a poder ser, intentando que aprendan algo que lles sexa útil para vivir. Deica a próxima. Rafael

13-XI. TRISTE ANIVERSARIO

Pasaron sete anos desde que sufrimos a maior catástrofe ecolóxica de Europa. Participaron 25.000 persoas, galegas, españolas e doutros países, na limpeza das praias e das rochas da nosa costa. Muxía, zona cero. Camariñas, zona 0,1.
Decisións políticas erróneas repartiron chapapote para todos, desde Francia a Portugal.
Morreron miles de aves, peixes e mariscos. Os resíduos almacenados seguen emitindo á atmosfera substancias tóxicas que se incorporan á cadea trófica, cos riscos consecuentes para a saúde.
O grave é que aprendemos pouco da experiencia, como se a ecoloxía fose un luxo ou un xogo de idealistas:
- Os barcos-vasura seguen navegando preto de Fisterra.
- O operativo de seguridade das costas galegas parece que non mellorou moito.
- Que sucedería se se repetise a catástrofe?
O mar e as rías son a riqueza de Galicia, o patrimonio a conservar. Este principio teórico, que case todos comparten, é incompatible con feitos coma estes, actuais e circunscritos a Pontevedra e contorno:
- O Tribunal Supremo acaba de declarar ilegais as obras de recheo do peirao de Marín,  anos despois da denuncia presentada por unha asociación de veciños.
Como se reacciona ante a sentenza?
Todas as forza políticas, económicas e sindicais coinciden neste argumento-resumo:
O mal ecolóxico xa está feito e as consecuencias económicas, de cumprir a sentenza, serían gravísimas. Hai que consensuar.
- O mal non está todo feito porque actualmente séguese ampliando a zona de recheo que está convertida nun polígono industrial.
- Na madrugada de hoxe produciuse un escape de ácido clorídrico (ClH) de Elnosa, que podería ter consecuencias irreversibles para Pontevedra ou Marín, dependendo da dirección do vento. O accidente quedou en susto porque, segundo din, non venteaba nin chovía.
Canto tempo levan loitando Pontevedra e Marín pola retirada de Elnosa  e Celulosa da ría de Pontevedra e dun enclave semiurbano?
Se borramos esta data do calendario da memoria, se non aprendemos da historia negra, pode repetirse un día calquera. 
                     Eduardo Seco

MIS POESIAS

Pois coma hoxe,segón dí ó amigo Eduardo,en "ilo tempore",era festa racháda en San Martiño Pinario i eu,non poiden disfrutar délas,déixovos esta "pachanga",pá animala festa...

PENSANDO EN TI

Cando estás pensando en mín,
tan só pensas que falto.
Se estoveras xunto a mín
tí non pensarías tanto.

Pensas que ando moi lonxe
anque sea un anaco,
i,cando entro pola porta,
asestasme ó primeiro escobazo.´

¿De onde ves,disjrasiado,
con esa pinta que trás
de cordeiro dejollado?
Veño a deixarte un recado.

Á primeira reación
é de polbo descoidado
pero,en goardia ó antebrazo,
poño,por sacaso.

Saio correndo de novo
sen coñecer meu pecado,
cún zapatazo nó lombo
i un tropezón mal dado.

¿Cómo ves cun ollo inchado?
Pregonta á taberneira,
coñecedora dó caso.
Deixa á leria ,Marica
i,volve a enchelo vaso.

Antonio Puertas

DÍA DO PATRÓN

     Hoxe acordeime da festa de san Martiño no Seminario Maior, ubicado no mosteiro de San Martiño Pinario. Era unha festa grande nos tempos de filosofía, con churros feitos no claustro principal, bruxa da sorte e outras actividades que rompían a monotonía, como teatro, festivais e misa solemne. Despois foi decadendo a festa ou a miña ilusión.
     Pareceume oportuno renderlle homenaxe, hoxe, aínda que sexa tan humilde coma esta entrada.

     Sobre o corpo de san Martiño de Tours existen varias historias galaicas.
     A versión francesa di que á súa morte foi trasladado a Tours, onde no século XVI foi vítima da profanación dos hugonotes, salvándose só un óso do brazo e parte do cranio.

     A versdión galega di que o altar maior da catedral de Ourense foi consagrado no século XII con reliquias do santo. A historia completa afirma que o rei Carriarico, con corte en Ourense, envía a Martiño o seu peso en ouro para que medie e cure a lepra a un dos seus fillos. Martiño contestaríalle que o ouro non era suficiente e que, ademais, tiña que prometerlle a súa conversión ao cristianismo e a de todos os seus nobres. Carriarico aceptou. Curou o fillo e o rei levantou o que sería a catedral de san Martiño de Tours, única en España con este título.
    
     Outra versión atribúe a curación do leproso ás beneficiosas augas das Burgas. Noutra versión, o rei suevo Mirón, con sede tamén en Ourense, sería o responsable da curacción.

     A chegada das reliquias de san Martiño a Galicia débese ao seu homónimo Martiño de Panonia, Dumiense ou de Braga, que as trae camiño de Portugal.

     San Martiño simboliza a norma básica dos primeiros cristiáns, a que atraeu adeptos por millares proclamando a pobreza como único camiño da salvación. Tamén recomendaba non preocuparse polos acontecementos mundanos porque a parusía -a segunda chegada de Cristo- era inminente. Co paso dos anos estes dous postulados foron modificados notablemente. 

     Atopamos outra presenza do santo de Tours na lenda que conta que sete santos son galegos e son irmáns: santa Marta de Ortigueira, san Xoán de Reiriz, san Pedro de Sabariz, san André de Guillamil, san Martiño de Candás, santa Cristina de As Maus e san Adrián de Zapeaus.

    Ourense segue celebrando as festas do patrón, ata cun magosto popular. O mesmo fan as parroquias que o teñen de titular. No Seminario de Santiago queda demasiada pouca xente para celebralo. Unha mágoa!
   
                                           Eduardo Seco.

AS MIÑAS POESIAS

Eu,amigo Rafael,sintome muy honrado de tomar ó título de "colaborador dintinguido",xunto con Eduardo i Fernando Ledo.De todolos xeitos,penso que tí i algún outro,deberiades levar,como xigantes que sodes desta páxina,ó título de "Marquesado de Belvís"
Bueno,vay outra dás miñas:

¿QUÉ VES ¿




¿Qué ves cando mé miras

i acendes ó fondo que garda

á luz que dá vida á vida,

que, por ti, está sen fala?



¿Qué ves nó espello dós ollos ¿

¿Qué ves ná miña mirada:?

vexo ós amores que laian

por ti, morena dá ialma.



Vexo suspiros que sangran

duns amoriños que calan.

I, esa negrura que fala,

acende á nosa mirada.



Vexo ó enigma que agocha

segredos, que ó espello canta.

Son ós amores que escoitan

ó cantar dá miña amada.



Antonio Puert

MACEDONIA. II

1. Ágora
     Vin Ágora, de Amenábar, sen ter ningunha información/opinión previa sobre ela. Pareceume esaxerado o tratamento dado á Igrexa católica. Despois comprobei que se adapta bastante á historia, aínda que teña elementos propios da cinematografía. Creo que explicita ideas que andan ou andaron polo noso blog:
- As xerarquías eclesiásticas (católicas) non poden cuestionar a fe.
- Os filósofos/científicos deben cuestionala, como facía Hipatia.
- Fanse verdadeiras masacres en nome de Deus, como san Cirilo de Alexandría.
- Hai persoas non cristiás con valores moi cristiáns.
- Hai fundamentalismos en todas as relixións, tamén na nosa.
- Relixión e ciencia son difíciles de harmonizar: destrución da Biblioteca de Alexandría.
- As relixións manipúlanse con fins políticos. 
Sen analizar valores artísticos, pareceume unha boa lección de historia, mestra da vida, para que non a repitamos. Por iso é necesario coñecela, como recomendaba W. Churchill.
 
2. A verdade padece pero non perece
     Pobre Clío! Pobre musa da historia, tan maltratada pola súa propia nai Mnesósime, a potencia xenésica da memoria.
Afortunadamennte, non todas as musas sofren o mesmo trato, porque musas hai musísimas:
Musa da limpeza: Gamusa.
Musa das arañas: Musaraña.
Musa do quiexo: Musarela.
Musa dos cornificados: Cornamusa.
Musa do ceo: Musácea.
Musa das baldosas: Musaica.
Musa dos carotas: Musageta.
     Co título Idealización falsaria de la República acordeime de conceptos tan familiares como "Redentor de España", "Espada de Deus", "Espada do Altísimo", "Glorioso Movemento Nacional", "Santa Cruzada" e "Caudillo de España por la gracia de Dios".

     A memoria selectiva é memoria de molusco: segrega unha cuncha encubridora e protectora.
Non vou entrar hoxe na dialéctica  de transcribir datos e textos da represión, eufemisticamente depuración, franquista desde 1939 a 1950. "Alerta, falangistas, la guerra no ha terminado", arengaba don Francisco en Málaga en abril de 1939.
Ocultar a represión ata 1950 é ir contra a historia, e cada un é responsable da bibliografía que frecuenta e das ideas que decide apadriñar. Santa Tareixa dicía que "a verdade padece pero non perece".

     Creo que se está argallando unha palataforma cidadá para promover a causa de canonización da persoa a quen tanto lle debemos. Xa é patrón da igrexa do Val dos Caídos: "Fundador y patrono...", lese na placa, entrando á esquerda na igrexa subterránea. Creo que o Vaticano prohibe que sexa patrón dunha igrexa quen non estivese canonizado, pero hai excepcións... "por la gracia de Dios".
Dicionario RAE. "Patrono: santo titular de unha iglesia".

     O vacabulario pode ser, efectivamente, tendencioso, como dividir España en "rojos" e nacionais. Os libros de historia adoitan evitala, porque nacionais eran todos.
Realidade e verdade, subxectiva e poliédrica, non son conceptos unívocos. Esta pode recrearse como e cando se queira. A realidade non é tan dócil.

     O futurible de que os vencidos fosen os vencedores, e viceversa, é historia-ficción e creo que este xénero non entra aquí.

     Acordeime tamén de Donoso Cortés (1809-1853), que asimilaba a ditadura a un feito divino, a unha orde da Providencia. "Trátase de escoller a ditadura que vén de abaixo e a que vén de arriba: eu escollo a que vén de arriba", escribiu.

     Carl Schmitt (1888-1985), xurista oficial do Terceiro Reich e ideólogo do nazismo, foi seguidor de
Donoso.  Foi postulante do Estado de excepción, no que "a autoridade, non a verdade, fai as leis".
No 1962 os xerarcas franquistas réndenlle homenaxe a Schmitt e don Manuel imponlle a distinción de membro de honra do Instituto de Estudos Políticos. Don Carlos invoca a Providencia divina e define o acto como "unha festa sagrada no crepúsculo da vida".

     O Seminario Conciliar de Santiago destacou desde a súa fundación (1929) polo arcebispo frei Rafael de Vélez na defensa do ultraconservadurismo. Este capuchino escribiu:
La apología del Altar y del Trono.
Preservativo contra la irreligión y los Planes de Filosofía.
Defendía o absolutismo e non sería raro que nos xélidos claustros se respirase a idea da sacrosanta unión do Trono e do Altar, e de que o réxime de Franco e a Igrexa estivesen unidos "como o corpo á alma".
O Seminario publicou o primeiro panexírico de Franco en plena guerra, nel conta don Manuel Silva, sacerdote, como se tramou a conspiración golpista, antes das eleccións, cando xa se albiscaba a derrota das dereitas. Describe con fervor triunfal os sanguentos feitos ocorridos. Os protagonistas decláranse fascistas sen rubor.
Era normal, pois, que o Seminario fose escola de adhesión á ditadura, pero nós somos novos e non collemos eses tempos.

     Desde a Lei da memoria histórica xa non me parecen tan enigmáticos os versos de Machado:
Incerto é, en verdade, o porvir.
Quen sabe o que vai pasar?
Mais incerto é tamén o pretérito.
Quen sabe o que pasou?

3. Francisco Ayala
     A morte do único supervivente da xeración do 27 é unha boa ocasión para renderlle homenaxe lendo algún dos seus libros.
Vin unha reportaxe, creo que na TV", e chamoume a atención a capacidade de perdón desta familia tan castigada pola barbarie.
Como viviu 103 anos, puido recoller varios premios desde 1983, que lle fixeron un pouco de xustiza.

4. Don Carlos Amigo
     A xubilación do arcebispo de Sevilla tivo un sorprendente tratamento mediático. Quizais sexa polo seu talante conciliador e porque sabe distinguir as esferas civil e eclesial. Tamén nos recorda outros eclesiásticos que colaboraron na transición democrática comprendendo a sociedade.
Xubiloso retiro! A xerarquía queda algo empobrecida. 

5. Pesqueiro Alakrana
     Hai 190 persoas secuestradas, de 20 pesqueiros que sofren a mesma desgraza do Alakrana. Nos outros países están tratando o tema con discreción. A gaiola de grilos que aquí se monta está dando argumentos aos piratas somalís e aumentando o risco para os secuestrados.
   As conversas telefónicas coas familias e as entrevistas aos medios son permitidas polos piratas, que dominan con armas a situación no barco e con redes de información, que os asesoran, a sociedade española. A colaboración de tanto salvador, quizais busque outros obxectivos.
   Se controlan a información, manexan a situación con vantaxe. A información é poder. E os piratas dan mostras de estar moi ben informados.

6. Muro de Berlín
     O 20 aniversario da caída do Muro de Berlín sería ocasión magnífica para comentar este feito que cambiou o rumbo da historia. As consecuencias positivas son evidentes pero tamén hai sombras na deriva ao capitalismo brutal, ao capitalismo de ficción, como o define Vicente Verdú en El estilo del mundo. Anagrama. 2003.
Ata a primeira, se non nos lemos antes.
                       Eduardo Seco